Amaliy mashg’ulot Elektron sxemani maket (Breadboard)da qurish

Umumiy uzatish sonini aniqlash va uni bosqichlarga taqsimlash 
Uzatmalarning asosiy kinematik xarakteristikasi bo’lib uzatishlar soni 
hisoblanadi: 
𝒖
𝟏𝟐
=
𝝎
𝟏
𝝎
𝟐
=
𝒏
𝟏
𝒏
𝟐
=
𝑴
𝒂𝟐
𝑴
𝒂𝟏
𝜼

(
5.1)

 

 
bu yerda
ω
1
va
ω
2
- yetaklovchi va yetaklanovchi vallarning burchak tezligi, s
-1
; 
n
1
va
n
2
- yetaklovchi va yetaklanovchi vallarning aylanish chastotasi, ayl/min; 
M
a1
 
va 
M
a2
 
- 
yetaklovchi va yetaklanovchi vallardagi aylantirovchi momentlar, N·m; 
η
- yurutma 
FIK. 
Umumiy uzatish soni 
u
um 
= n
dv
 : n
i.o

(5.2) 
bu yerda 
n
dv
- elektrodvigatelning aylanishlar chastotasi, ayl/min (s
-1
); 
n
i.o
- ishchi 
organning aylanishlar chastotasi, ayl/min (s
-1
). 
Keyin
u
um
ni alohida bosqichlarga bo’ladilar. Buning ko’p yechimi mavjud, 
lekin biz optimal variantini tanlab olishimiz kerak. 
Umumiy uzatishlar sonini alohida bosqichlarga bo’lishda uzatishning umumiy 
soni har bir boshqich uzatish soni ko’paytmasiga teng bo’ladi:
u
um
= 
u
1
 u
2
 u
3
 × …× u
n
(5.3) 
Agar umumiy uzatishlar soni aniq bo’lsa, boshqa 
n—1
boshqichlar uzishlar soni 
beriladi va oxirgi bosqich uzatishlar soni kattaliklari aniqlanadi:
u
n
= 
u
um
/ (
u
1
 u
2
 u
3
 × …× u
n-1
) (5.4) 
Umumiy uzatishlar sonini aniqlash umumiy me’zoni yo’q. Ammo quyidagilar 
tavsiya etiladi: 

qo’llanmalarda ko’rsatgan uzatishlar sonlarining o’rtacha qiymatlari 
tanlab olinadi; 

birinchi navbatda reduktor uchun, keyin zanjirli, tasmali va tishli uzatmalar 
uchun uzatishlar soni aniqlab olish kerak; 

silindrik va silindrik-konus reduktorlarda birinchi tezyurar bosqichlari 
uchun uzatishlar soni kattaroq tanlanadi (3 dan 5 gacha), keyingi sekin ishlaydigan 
bosqich uchun avvalgisidan 30-40 % kamroq olinadi; 

chervyakli reduktorning FIK ko’p bo’lishi uchun ko’p zaxodli chervyak 
qo’llaniladi.

---

Umumiy uzatishlar sonini alohida boshqichlarga bo’lish uchun 5.1-jadvaldagi 
ma’lumotlardan foydalanish mumkin: