Zbekiston respublikasi

4.3.4-rasm. SIEMENS firmasining intellektual mexatronika modullari 
a- SIMODRIVE POSMO A; b-SIMODRIVE POSMO SI
Yana bir misol tariqasida "
Animatics Corp
." (AQSh) va "
Siemens
" 
(Germaniya) firmalarining harakatlar ketma-ketligi erkin dasturlanadigan bir 
koordinata bo`yicha boshqariladigan harakatlarni amalga oshiradigan mexatron 
modullarni aytish mumkin.
4.3.5-rasm. "Siemens" kompaniyasining intellektual mexatron moduli 
4.3.5-rasmda "
Siemens
" kompaniyasining intellektual mexatron moduli 
ko`rsatilgan. Bu modulda kuchli o`zgartirgich va boshqaruv qurilmasi dvigatel bilan 

---

319 
konstruktiv birlashtirilgan. Shteker texnikasi yordamida raqamli kirish va diagnostik 
signallar beriladi, hamda dvigatel va kuchli o`zgartirgichlar bilan elektrik aloqani 
amalga oshiriladi. Markaziy boshqarish qurilmasi va boshqa modullar bilan aloqa 
standart shina 
"Profibus"
orqali amalga oshiriladi. 
4.3.6-rasmda valtsovkali birikmalarni bajarish uchun mo`ljallangan 
IMMning kinematik sxemasi ko`rsatilgan. Valtsovkali birikmalar avtomobillarning 
zamonaviy elektrjihozli qurilmalarni (elektrbenzonasos, benzinni sepuvchi 
forsunkalar, o`t oldirish katushkalari)ni yig`ishda qo`llaniladi.
4.3.6-rasm.Intellektual mexatron modul kinematik sxemasi 
1-shar-vintli uzatma; 2-3- silindrik to`g`ri tishliuzatma; 4- shpindel; 5- qattiq 
kulachokli mufta; 6-7 - silindrik to`g`ri tishli uzatma; 8- qo`zg`aluvchan shlitsali 
yig`ma birlashma; 9-korpus; 10-quloqchalar; 11-holat datchiklari blokining 
harakatchan elementi 
Modulning chiqish zvenosi bo`lib shar-vintli uzatma xizmat qiladi. Modul 
ikkita kinematik zanjirdan tarkib topgan: 
M1
elektrdvigatel va 
2-3
to`g`ri tishli 

---

320 
silindrik uzatmali gaykani aylantirish zanjiri hamda 
M2
elektrdvigatel va to`g`ri 
tishli silindrik uzatmali 
6-7
kulachokli mufta va shpindel orqali aylanadigan 
yuruvchi vint zanjiri. Shesternya 
7
ning ichi bo`sh bo`lib, undan shpindelga 
aylanishlar harakatchan shlitsali birikma 
8
orqali uzatiladi. Korpus 
9
da modulni 
texnologik jihozga 
mahkamlash uchun quloqchalar 
10
bor. Yuritma 
elektrdvigatellari vallarining aylanish chastotasini o`lchash uchun 
BR1
va 
BR2
taxogeneratorlar ishlatiladi. Yuruvchi vintning o`q bo`yicha holatini hamda 
shpindelning korpusga nisbatan holatini aniqlash uchun holat datchiklari bloki 
qo`llaniladi. Bu blokning harakatchan elementi 
11
yuruvchi vint uchida 
joylashtirilgan. 
Modul yig`ish uchun kerakli harakatlarni amalga oshiradi:
•
valtsovka kallakchali shpindelni detal bilan kontaktlashishgacha 
ilgarilanma harakat;
•
valtsovkalash vintli va aylanma harakati;
•
shpindelning ilgarilanma yuqoriga birlamchi holatiga harakati.
Bu harakatlar gayka va vintning aylanish chastotalarini moslashtirish orqali 
amalga oshiriladi. Harakatning har qaysi bosqichida bu chastotalarni o`zgartirish 
qonuniyatini aniqlash jarayonni boshqarishning algoritmik ta`minoti vazifasidir.