Qovun kasalliklari va ularning ekspertizasi

T hielaviopsis hasicola.
15

---

SOXTA UN-SHUDRING
(Pcrcnoplaimopara cuboiuia)
Poliz ekinlarida soxta un-shudringni Perenoplasmopara cubensis (sinonimi 
Pseudoperenospora cubensis) oomiset zamburug4i qo4zg‘atadi. Kasallikka barcha 
poliz ekinlari moyil, ammo, ko'pincha, bodring va mushk qovunga katta zarar yet- 
kazadi. Soxta un-shudringning 0 ‘zbekistonda tarqalishi haqida adabiyotlarda 
ma'lumotlar kam O H Q I xodimlari kuzatuvlanda (Sh.T.Xodjayev) Farg‘ona vo- 
diysida issiqxonalarda ekiladigan bodringda keng tarqalganligi aniqlangan.
Zararlangan barglarda mayda tomirchalar oralarida joylashgan, serqirra 
oqish dog‘lar pay do bo‘ladi, keyinroq ular sarg‘ayadi yoki qo4ng4ir tus oladi, barg 
olachipor bo‘lib qoladi. DogMar so'ngra bir-biriga qo4shilib ketadi va qo4ng4ir tus 
oladi. Bargning ostki tomonidagi dog4lar ustida mayin oqish yoki och-kulrang mo- 
g4or qatlami rivojlanadi, yuqori namlik sharoitida bu qatlam kulrang, to4q-qizg4ish 
yoki binafsha tus oladi. Zararlangan barglar qotib, qurib qoladi. Kuchli zararlangan 
o4simliklar barglarining ko‘pchiligi to4kilib ketadi, natijada hosil pasayadi. Kasal- 
lik yomg4ir tomchilari va shamol orqali hamda ishchilar kiyimlari va asbob-uskuna 
vositasida tarqaladi. Yuqori namlik va nisbatan past harorat kasallik uchun qulay 
hisoblanadi.
Qo‘zg‘atuvchining belgilari. Perenoplasmopara cubensis. Barglarda miseliy 
nok yoki panja shaklli gaustoriyalar hosil qiladi Zoosporangioforalar barg teshik- 
laridan bittadan yoki 2-7 tadan dasta shaklida chiqadi, ularning o4lchami 150—
250x7-9 mkm, ostki qismi kengroq (10,8 mkm gacha), ustki qismi noto4g4ri dixo- 
tomik shoxlangan. Zoosporangiylar ellips yoki tuxum shaklli, ustida g 4uddachasi 
mavjud, kulrang yoki binafsha tusli, ba’zan biroz qo4ng4ir, 20-28x16-20 mkm. 
Oogoniy dumaloq. Oosporalari dumaloq, sarg'ish, diametri 36-43,2 mkm.
Kurash choralari. Chidamli navlar yaratish va qo‘llash; urug4likni ekishdan 
2-3 oy oldin 40°C haroratda 8 soat davomida isitish va fiingisid bilan dorilash; 
o4sish davrida maxsus fungisidlardan (1% li Bordo suyuqligi; 0,4% li mis xlorok- 
sid; kvadris 25% sus.k., 0,4-0,6 1/ga; ridomil gold, 68% s.e.g, 2,5 kg/ga; strobi 
50% s.e.g. yoki 50% sus.k. 0,2-0,3 kg,1/ga va b.) birini qo4llashdan iborat.