199
İ S T A N B U L
YA B A N C I L A R İ Ç İ N T Ü R K Ç E Ö Ğ R E T İ M S E T İ C 1 / +
12B
DİL BİLGİSİ
DURUM EKLERİ (YAN İŞLEVLER) / CASE SUFFIXES (COLLATERAL FUNCTIONS)
“(-y) A”, “-DA”, “-DAn”
durum ekleri cümlede yönelme, bulunma ve ayrılma görevlerinin dışında görevler de üstlenebil-
irler:
Case suffixes “(-y) A”, “-DA”, “-DAn” can have some other uses outside of their directive, presence, and departure uses.
1. Bu durum ekleri cümlede “amaç” ve “konu” bildirme görevinde bulunabilir.
These case suffixes are used to report “purpose” and “topic”.
Örnek: Bu hediyeyi sana (senin için) aldım.
Artık bu konuda (konu hakkında) söyleyeceklerini dinlemek istemiyorum.
Görüştüğüm arkadaşlarımla hâlâ üniversiteden (üniversite hakkında) konuşuyoruz.
2. Bu durum ekleri zaman bildiren isimlere eklenerek “zarf” yapar.
These case suffixes are added to the nouns indicating time and make them “ adverbs”.
Örnek: Seneye (gelecek sene) üniversiteyi bitirmiş olacağım.
Yarına (yarına kadar) ödevlerimi yapmam gerekiyor.
Eylülde (eylül ayında) evleniyorum.
Hıdrellez ilkbaharda (ilkbahar aylarında) oluyor.
3.
Bu durum ekleri, kalıplaşmış zarflar da yapar.
These case suffixes also form stereotyped adverbs.
Örnek: Boşuna konuşuyorsun, bu akşam o tiyatroya gelmeyi düşünmüyorum.
Çocuk istediği hediyeyi aldırmak için inadına ağlıyordu.
İlk görüşte, onun ne kadar iyi bir insan olduğunu anlamıştım.
Ne kadar kilolu olduğunu görmüyor musun? Bence O, bir oturuşta bir tavuğu yer.
4. “(-y) A” ve “-DAn” durum ekleri rakamsal ifadelerle “ücret”, “fiyat” bildirir.
Case suffixes of “(-y) A” ve “-DAn” declare “charge”, “price” with numerical expressions.
Örnek: Bu ayakkabıyı kırk liraya (40 lira karşılığında) aldım.
Yaptığın kolyelerin tanesini on liradan (on lira karşılığında) satsan çok kâr edersin.
5. “-DAn”
durum eki, “neden”, “gerekçe” bildiren zarflar yapar.
The case suffix “-DAn” forms adverbs which declare “cause” and “reason”.
Örnek: Akşamları çocukların gürültüsünden uyuyamıyorum.
Rüzgârdan saçlarım darmadağın oldu.
Yorgunluktan her şeyi yanlış yapmışım.
Mülâkatta heyecandan adımı bile zor söyledim.
6. “-DAn” durum eki, bir bütünün parçalarını gösteren yapılar bildirir.
The case suffix “-DAn” suggests structures which shows the parts of a whole.
Örnek: Öğrencilerden bazıları geziye katılmıyormuş.
Şu taze çıkan ekmeklerden bir tane alabilir miyim?
Çocuklardan biri yalan söylüyor ama hangisi?
7. “-DAn” durum eki, isimlere gelerek “benzerlik” bildirir.
The case suffix “-DAn”, being added to nouns, declares “similarity”.
Örnek: O kalemden bende de var. Annem hediye etmişti.
Böyle bir evden kim istemez ki…
İ S T A N B U L
YA B A N C I L A R İ Ç İ N T Ü R K Ç E Ö Ğ R E T İ M S E T İ C 1 / +
Dostları ilə paylaş: