Morfologiya (Die Morfologie)

Teste zum Thema “Das Numerale” 
1. Finden Sie Fehler! 
A) achtzig 
B) sechszehn 
C) neunzehn 
D) fünfzig 
 
2. Ergänzen Sie den Satz. 
 
Der ... April ist ein Feiertag. 
A) erstes 
B) erste 
C) erstens 
D) eins 
 
3. Finden Sie die Antwort auf die Frage. 
 
Aus wieviel Bundesländern besteht die BRD?
A) 14 
B) 16 
C) 12 

---

41 
D) 13 
 
4. Wählen Sie das passende Fragewort. 
 
Das Grundgesetz der UNO, die Charta, wurde am 26.06.1945
in San-Francisco unterschrieben. 
A) Was? 
B) Wessen?
C) Welcher? 
D) Wieviel? 
 
5. Finden Sie Fehler. 
A) zwei 
B) neunzig 
C) siebenzehn 
D) dreiβig 
 
§6. Das Verb (Fe`l) 
 
 
 
Fe`l predmet ish-harakatini yoki holatini bildiradi.
 
Nemis tilida fe`l o`zbek tilidagidek shaxs, son, zamon va mayl 
bilan tuslanadi.
 
Fe`l gapda kesim vazifasida keladi.
 
1.
 
Fe`llarning ma`no jihatdan bo`linishi 
 
Fe`llar ma`no jihatdan uch guruhga bo`linadi. 
 
1.Mustaqil fe`llar 
 
Mustaqil fe`llar to`la ma`noga ega bo`lib, bu fe`llarning 
ko`p qismini tashkil etad: Spielen, sprechen, kommen 
 
2.
 
Yordamchi fe`llar 
 
Nemis tilida uchta yordamchi fe`llar mavjud. Bular : haben, 
sein, werden. Ular qo`shma fe`l shakllarini hosil qilishda qo`llanadi. 
Masalan: Du hast ein Heft gekauft (Perfekt) 
Ich werde lernen (Futurum) 

Er ist zu Hause geblieben (Perfekt) 

---

42 
ESLATMA: haben, sein, werden fe`llari o`z mustaqil 
ma`nosida ham qo`llaniladi.
Ich habe ein Buch 
Du bist Student 
Er wird Lehrer
 
3.
 
Modal fe`llar 
Modal fe`llar ish-harakatni bildirmay ish-harakatga bo`lgan 
munosabatni bildiradi. 
Modal fe`llar oltita ( müssen, sollen, wollen, mögen, können, 
dürfen). Ular alohida qo`llanilmaydi. Mustaqil fe`lning Infinitiv 
(noaniq shakli) bilan birgalikda qo`shma kesim hosil qiladi. Modal 
fe`l tuslanadi . Fe`lning Infinitiv shakli o`zgarmaydi. 
Masalan: Ich will ein Buch lesen. 

Du willst ein Buch lesen.
Er will ein Buch lesen. 
Fe`llarning boshqa so`zlar bilan bog`lanishiga ko`ra bo`linishi 
 
 
Fe`llar ma`nosi va boshqa so`zlar bilan bog`lanishiga ko`ra ikki 
turga bo`linadi. 
1)
 
O`timli fe`l (Transitive Verben) 
2)
 
O`timsiz fe`l (Intransitive Verben) 
O`timli fe`l (Transitive Verben) tushum kelishigidagi 
to`ldiruvchini 
talab 
qiladi. 
Wen? 
Was?(Kimni? 
Nimani?) 
so`roqlariga javob bo`ladi.
Nehmen – olmoq 
Lesen- o`qimoq 
Hören - eshitmoq 
Schreiben – ezmoq 
Sagen – aytmoq 
Fragen – so`ramoq 
 
O`timli fe`llar lug`atda vt shaklida belgilanadi. O`timsiz fe`l 
predmetga o`tmaydigan ish harakatini anglatadi. O`timsiz fe`ldan 
keyin turuvchi ba`zan predlogli to`ldiruvchini talab qiladi. 
 
Leben – yashamoq 
 
Schlafen – uxlamoq 
 
Schwimmen – suzmoq 
 
Sitzen – o`tirmoq 
 
Sie sitzen im Zimmer – Ular uyda o`tiribdilar 

---

43 
 
O`zlik fe`llar o`timsiz fe`l bo`lib, ish-harakat bajaruvchining 
o`ziga o`tishini anglatadi. Ular sich olmoshi bilan birga qo`llanadi. 
 
Sich kleiden 
 
Sich waschen 
 
Sich kämmen 
 
Sich fürchten