T. T. Jum aqulov iqtisod fanlari doktori, professor

a) tovar;
b) pul;
v)insonlar;
g) yer, yer osti va yer usti boyliklari, mehnat bilan yaratilgan barcha
tovarlar va tadbirkorlik layoqati;
d) kapital, yer, ishchi kuchi, tadbirkorlik layoqati.
10. Sam aradorlik nima?
a) iqtisodiyotning o'sishi;
b) sarflangan resurslarni tejash;
v) ishlab chiqarish xarajatlarining o'sishi;
g) iqtisodiy resurslarni tejash;
d) “ natija” va “xarajat" nisbati.
11. Ijtim oiy ishlab chiqarish nim a?
a) ishlab chiqarish vositalarining ishlab chiqarish jarayoni;
b) iste’mol buyumlarini ishlab chiqarish jarayoni;
v) ishchi kuchi ishlab chiqarish jarayoni;
g) ja m iy a t m iqyosida am alga o s h irilad ig an ishlab ch iq arish
jarayoni;
d) ijtimoiy munosabatlar ishlab chiqarish jarayoni.
28

---

4-MAVZU. TOVAR - PUL MUNOSABATLARI
1-§. Ijtimoiy xo'jalik shakllari va ularning belgilari
Ijtim oiy xo'jalik 
- insoniyat jam iyati taraqqiyotining alohida uzoq davrlari davom ida 
ishlab chiqarishning m aqsadini ancha to 'liq ifodalab qoladigan, barqaror um um iy 
belgilarga ega bo'lgan va rivojlanishida m a'lum b irqo nuniyatlarga asoslangan xo'jalik 
yuritishning barqaror turlaridir.
Ijtim oiy xo'jalik shakllari
Natural x o 'ja lik
- b u n d a m ahsulot ishlab chiqaruvchilarning o'z iste’molini 
qondirish va ichki xo'jalik ehtiyojlari uchun ishlab chiqariladi.
Tovar xo'jaligi 
- bunda m ahsulot bozor uchun, ayriboshlash orqali o'tib, 
boshqalarning ehtiyojlarini qondirish m aqsadini ko'zlab ishlab chiqariladi.
Natural xo'jalik belgilari:
m ehnat taqsim oti yetarlicha rivojlanm agan; 
ishlab chiqarish biqiq xususiyatga ega bo'lib, ishlab
chiqaruvchilarning o'z ehtiyojlarini qondirishga bo'ysindirilgan; 
ishlab chiqarish bilan iste'm ol o'zaro m os kelib, Bevosita 
xo'jalik ichida bir-biri bilan bog'langan; 
m ehnat tor doirada ijtim oiy xarakterga ega bo'lgan; 
ishchi kuchining harakatchanligi cheklangan.
Tovar xo'jaligining belgilari:
ijtim oiy m ehnat taqsim otining m avjud bo'lishi;
ishlab chiqaruvchilarning m ulk egasi sifatida bir-biridan
alohidalashuvi;
m ahsulotlarning bozor uchun erkin ayriboshlash m aqsadida ishlab 
chiqarilishi.
Ijtim oiy m ehnat taqsim oti - bu m ehnatning bir turidan boshqa turlarining ajralib 
chiqishi, ya'ni ishlab chiqaruvchilarning biron - bir m ahsulot turini ishlab 
chiqarishga ixtisoslashuvidir.
29

---

Xususiy m ulkning paydo bo'lishi ishlab chiqaruvchilarning alohidalashuvini 
taqozo qilib qo'ygan.