Jahon tarixi

Tashqi siyosat. 
Rossiya hududi bosqinchilik urushlari olib 
borish hisobiga sharqqa va janubga tomon kengayib bordi.
28

---

Chunonchi, XVI asrning ikkinchi yarmida Qozon, Astraxan 
(Ashtarxon) va Sibir xonliklari bosib olindi. Shu tariqa 1533- 
yilda 2,8 min km2 ni tashkil etgan Rossiya hududi XVI asr 
oxiriga kelib 5,4 min km2 ga yetdi.
Notinch, alg‘ov-dalg‘ovli yillar. 
1584-yilda Ivan IV Grozniy 
vafot etdi. Taxtga uning o‘g‘li Fyodor Ivanovich o‘tqazildi. 
U kasalmand bo‘lganligi uchun amalda hokimiyatni qaynisi, 
boyar Boris Godunov boshqardi. Fyodor 1598-yilda vafot etdi 
va Ivan IV o ‘g‘illaridan boshqa taxt vorisi qolmadi. Shu tariqa 
Rossiyani 700 yil boshqargan Ryurikovlar sulolasi hukmronligi 
barham topdi. Shunday sharoitda Zemstvo sobori Boris Godu- 
novni podsho etib sayladi.
Boris Godunov 1605-yilda vafot etgach, Rossiya tarixida 
notinch, alg‘ov-dalg‘ovli yillar boshlandi. Qisqa vaqt ichida 
bir nechta podsho almashdi. Ayni paytda Rossiyada boyarlar 
ta ’siri yana kuchaydi. Bundan tashqari, chet davlatlar — Polsha 
va Shvetsiya Rossiya ichki ishlariga zo‘r berib aralasha bosh- 
ladilar. 1609-yilda Polsha hatto Moskvani bosib oldi. Ho- 
kimiyat Boyarlar guruhi qo‘liga o‘tdi. Ular Rossiya taxtiga 
Polsha qirolining o ‘g‘lini o ‘tqazishga urindilar. Shu orqali 
o ‘z imtiyozlarini saqlab qolmoqchi bo ‘ldilar. Ana shunday 
og‘ir sharoitda Rossiya vatanparvar kuchlarining yetakchilari 
qishloq oqsoqoli Kuzma Minin va sarkarda Dmitriy Pojar- 
skiylar xalq lashkari to ‘plashga kirishdilar.
1612- 
yilda Moskva uchun b o ‘lgan 
janglarda Polsha qo‘shini mag‘lubiyatga 
uchratildi va Moskva chet el bosqin- 
chilaridan tamomila ozod qilindi. Ros­
siya ichki va tashqi ahvoli og‘irligiga 
qaramay o ‘z mustaqilligini saqlab qola 
oldi. Endi Rossiyaning yangi podshosini 
saylash masalasini hal etish kerak edi.
1613- 
yilda M oskvada chaqirilgan 
Zemstvo sobori Ivan IV Grozniy xoti- 
nining qarindoshi Mixail Fyodorovich 
Romanovni Rossiya podshosi etib say­
ladi. Shu tariqa Rossiyada yangi sulo- 
la — Romanovlar sulolasi hukmronligi davri boshlandi.
Bu sulola vakillari 1917-yilgacha hokimiyatni qollarida 
saqlab turdilar.