1.2 rasm prujinaga qo‘yilgan kuchdan prujinaning cho‘kishi bog‘liqligi grafigi.
Tajriba va nazariy usul bilan olingan qiymatlarni mos tushmasligini vintsimon prujinaning
qayishqoqlik modulini o‘rtacha qiymatini olinganligi G
=
8
10
4
MPa orqali tushuntirish mumkin. Bu
vintsimon prujinaning tavsifini o‘rganishda tajribadan olingan qiymatlar vintsimon prujinaning
haqiqiy qiymati ekanligini ko‘rsatadi.
2.5. Ma’lum o‘rtacha diametr, o‘ramlar soni va sim diametrli vintsimon prujinalarning
deformatsiyasiga bog‘liqlik grafigini tuzish.
Laboratoriya ishining bu qismi faqat o‘qituvchi ko‘rsatmasi bo‘yicha bajariladi.
2.5.1. Bir xil o‘rtacha diametrli va bir xil o‘ramlar sonli (
𝐷
𝑢𝑟
= 𝑐𝑜𝑛𝑠𝑡
,
𝑖 = 𝑐𝑜𝑛𝑠𝑡
), lekin turli
sim diametrli bir necha vintsimon prujina tanlanadi va
𝜆 = 𝑓(𝑑)
bog‘liqlik grafigi tuziladi.
2.5.2. Bir xil o‘rtacha diametrli va bir xil sim diametrli (
𝐷
𝑢𝑟
= 𝑐𝑜𝑛𝑠𝑡
,
𝑑
𝑠𝑖𝑚
= 𝑐𝑜𝑛𝑠𝑡
), lekin
turli o‘ramlar sonli bir necha vintsimon prujina tanlanadi va
𝜆 = 𝑓(𝑖)
bog‘liqlik grafigi tuziladi.
2.5.3. Bir xil sim diametrli va bir xil o‘ramlar sonli (
𝑑
𝑠𝑖𝑚
= 𝑐𝑜𝑛𝑠𝑡
,
𝑖 = 𝑐𝑜𝑛𝑠𝑡
),
lekin turli
o‘rtacha diametrli bir necha vintsimon prujina tanlanadi va
𝜆 = 𝑓(𝐷
𝑢𝑟
)
bog‘liqlik grafigi tuziladi.
LABORATORIYA ISHINI RASMIYLASHTIRISH NAMUNASI
1. Yassi o‘lchov prujinasini tarirovka grafigi
2. Cho‘zilishga va siqilishga ishlovchi prujinalarni deformatsiyasini (o‘lchamini o‘zgarishini)
aniqlash.
Indikator
strelkasi
ko‘rsatkichi h (mm)
Prujinaga qo‘yilgan
kuch F (N)
Prujina deformatsiyasi
Tajriba usuli
qiymati
𝜆
, mm
Nazariy usul
qiymati,
𝜆 =
8⋅𝑃⋅𝐷
𝑢𝑟
3
𝑖
𝐺⋅𝑑
𝑠𝑖𝑚
4
mm
cho‘zilganda
Siqilganda
3.
𝜆 = 𝑓(𝑃)
bog‘liqlik
grafigini tuzish
4. Xulosa:
