sh iga, qadriyatiga, h a y o tiy m unosabatlar m ajm uasiga, aql- zakovatiga, m a'naviyatiga asoslangan holda ongli y o ‘l tutadi. S h a x sn in g hayot y o l lid a qadriy xususiyat kasb etu vch i javobgarlik hissi irodaviy harakatlarni tatbiq qilishda uning m iy a sid a m u jassam lash gan b o ‘ladi. A n g la n g a n barcha ijtim o iy - psixologik shartlangan fazilatlar (qarash, e ’tiq od, qadriyat, m a’naviyat va hokazolar) so g ‘lom fikr, yuksak tu yg'u hissiyot tariqasida faollashadi, m ustahkam lanadi. S h u n in gd ek , b ah olash , qarorga kelish, tanlash, ijro etish jarayonlariga ta’sir q ilib , um um iy hamkorlik tizim id a o ‘z izini qoldiradi. Javobgarlik hissi shaxs m a’naviyati, ruhiyati, qadriyati n am oyon b o ‘lish i, kechishi, takom illashish b os- q ich larin in g b osh q aru vch isi, ongli turtkisi, sifatini oshiruv- c h isi funksiyasini bajaradi. Insoniyat ijtim oiy-tarixiy taraqqiyoti yirik n am oyan - d alarinin g ijodiy faoliyatiga tegishli m a’lum otlar, qarorga kelish nam unalari u larn in g ijtim oiy-psixologik qiyofalarini aks ettirish im konini beradi. M asalan, buyuk sarkarda Am ir T e m u r K o ‘ragon iynin g „K uch adolatdadir“ degan hik- m a ti, A lisher N a v o iy n in g „Zanjirband sh er — yengam an d er“ xitob i, C h o lp o n n in g „Xalq dengizdir. xalq to lq in d ir , ! 32
xalq kuchdir“ chaqirig‘i javobgarlikni yuksak his etgan h o ld a xalqn in g xoh ish -irod asin i ifo d a qilib, q at’iy irod aviy x a tti- h arakatlarni am alga o sh ir g a n la r , sh u bilan b irga , u la r o ‘zlarin ing m a ’naviy, qadriy, ruhiy qiyofalarini har y o q - lam a chuqur ochib berishga m usharraf bolgan lar. 0 ‘tm ish d a
