O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XVI asrgacha)

* 585–586-yillarda Buxoroda Abruy boshchiligida qash-
shoqlik, jabr-zulm va dehqonlar asoratiga qarshi qo‘z-
g‘olon bo‘lib o‘tadi. Qo‘zg‘olon Sheri Kishvar (El Arslon) 
boshliq qo‘shin tomonidan bostiriladi.

---

19
Quyidagi jadvalni G‘arbiy turk xoqonligiga oid 
ma’lumotlar bilan to‘ldiring.
Boshqaruvi 
Ijtimoiy hayoti
Kashovarzlar ahvoli
6-§. MAHALLIY HOKIMLIKLARNING
TASHKIL TOPISHI
Tayanch tushunchalar: mahalliy hokimlar, Sug‘d ixshidlari, 
Toxariston, Farg‘ona, Choch, Eloq, shahar me’morchiligi.
Mahalliy hokimliklar.
 
V–VII asrlar
da mamlakat 
15 dan 
ortiq 
hokimliklarga bo‘linib ketgan edi. Bu viloyat hokimliklari 
avval eftallar, so‘ngra Turk xoqonligiga bo‘ysundirilgan bo‘lsa-
da, ammo eftallar ham, turk xoqonlari ham ularning ichki 
hayotiga deyarli aralashmaganlar. Markaziy hokimiyatga boj 
to‘lab turish bilan ular o‘z mustaqilliklarini ma’lum darajada 
saqlab qoladilar.
Sug‘d.
Mustaqil hokimliklar orasida eng yirigi 
Sug‘d ix-
shidlari 
– voha hukmdorlari edi. O‘rta asr davlatlari birlashmasi 
ittifoqida 
Sug‘d ixshidlari
katta siyosiy nufuzga ega edi. 
Mazkur ittifoqda 
Zarafshon 
va 
Qashqadaryo 
vodiylarida 
joy lashgan 
Samar qand
, 
Buxoro
, 
Kesh 
vohalarining 
o‘n bitta 
yirik mulklari 
birlashgan edi. Ularning har biri o‘z hokimi, 
harbiy chokarlari va mis puli birligiga ega edi. 
Sug‘dda aholi gavjum yashardi. Sug‘diylar dehqonchilik 
va bog‘dorchilik, ayniqsa, uzumchilikda nihoyatda sohibkor 
bo‘lgan. Chorvachilikda Sug‘dning hisori qo‘ylari va otlari 
juda mash hur edi.
Sug‘d shaharlari bu davrda hunarmandchilik markaziga 
aylanadi. 
718-yil
da hadya tariqasida Samarqanddan yuborilgan 
dubulg‘adan nusxa olib, Xitoy qurolsozlari qo‘shinni temir 
qalpoq (dubulg‘a)lar bilan ta’min etganlar. 
Toxariston
.
Hozirgi Janu biy O‘zbe kiston va Janubiy Toji-
kiston, Shimoliy Afg‘onistonni o‘z ichi 
g 
a olgan bu tarixiy 
viloyat shimolda Hisor tog‘lari, janubda Hin 
dikush, g‘arbda 

---

20
Murg‘ob va Xerirud vodiysi, sharqda Po 
mir bilan che 
ga-
ralangan. Toxariston Balx, Qunduz, Termiz, Chag‘oniyon, 
Xut tal va boshqa 27 ta tog‘ va tog‘oldi vilo yatlaridan iborat 
bo‘l gan. Toxariston poytaxti 
Balx
shahri bo‘lgan. 
Toxariston nomi qadimda Yunon-Baqtriya davlatini qulat-
gan chorvador qabila – 
yuechjilar 
nomidan olingan. Toxariston 
hukmdorlari dastlab