O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XVI asrgacha)

VII asrning birinchi choragi
da G‘arbiy turk xoqonligi 
nihoyatda kuchaygan. Uning sharqiy chegarasi Oltoyga, janub-
da esa Sind (Hind) daryosi bo‘ylariga borib yetgan. Xoqonlik 
o‘ziga qaram viloyatlarni boshqarishda mahalliy sulolalarni 
saqlab qolgan. Muhim ahamiyatga ega bo‘lgan ayrim o‘lka 
-
larda esa xo qon xonadoniga tegishli mansabdorlar tayinlangan.
Xoqon 
To‘ng yabg‘u 
(618–630) hukmronlik qilgan davrda 
boshqaruv tartiblari isloh qilingan. Islohotga ko‘ra, mahalliy 
hukmdorlarga xoqon likning 
“yabg‘u” 
unvoni berilib, ular xo-
qon ning noibiga (vakiliga) aylanadilar. 
Shu bilan birga O‘rta Osiyo, Sharqiy Turkiston va Toxa-
ristonning deyarli mustaqil hokimliklari ustidan siyosiy nazorat 
kuchay tiriladi. Ular huzuriga xoqonlikning noiblari – 
tudunlar 
yubo riladi. Biroq ichki kurash oqibatida G‘arbiy turk xoqonligi 
zaifl ashib boradi.
Ijtimoiy hayot
. 
G‘arbiy turk xoqonligiga birlashgan aholi-
ning ha yoti va xo‘jaligi turlicha bo‘lgan. Xoqonlik o‘troq va 
ko‘chmanchi aholiga bo‘lingan. Ko‘chmanchilarning aso 
siy 
mashg‘uloti chorvachilik bo‘lgan. Aholining o‘troq qismi ma-
daniy jihatdan ilg‘or bo‘lib, xoqonlikning ijtimoiy va iqtiso diy 
turmushida yetakchi ahamiyat kasb etgan.
Xoqonlikda shaharlar va qishloqlar ko‘p bo‘lgan. Aholisi 
deh 
qonchilik, hunarmandchilik va savdo-sotiq ishlari bilan 
shu g‘ul lanardi. Hunarmandlar yasagan zeb-ziynatlar va qu -
rol -yarog‘lar xilma-xilligi va nihoyatda puxtaligi bilan ajra lib 
turardi. 

---

18
Ichki va tashqi savdo-sotiq ishlari shahar aholisining 
aso siy mashg‘ulotlaridan biri bo‘lgan. Bu sohada ayniqsa 
Sug‘d 
sav do garlarining mavqeyi baland edi.
G‘arbiy turk xoqonligi bi lan Xitoy o‘rtasida