Bulut texnologiyasi nima va nega kerak

3.3. Bulutli texnologiyalarda tarmoqlarning o‘zaro integratsiyalari jarayoni 
 
Bulut hisoblash kuchini foydalanib, kompyuter tizimi resurslari himoya ta'sir 
kamaytirish “jamoa aql” innovatsion texnologiyalar asoslangan.Antivirus serverlari 
dunyodagi millionlab foydalanuvchilarning Panda antivirus mahsulotlaridan 
olingan ma’lumotlardan har kuni paydo bo'lgan zararli dasturlarning yangi turlarini 
avtomatik ravishda aniqlash va tasniflash uchun foydalanadilar.Qisqasi, bu kabi 
narsalar haqida hali ko’p narsalar mavjud bo'lsa-da, ammo siz aytadigan narsalar 
ko’p bo'lsa-da, keyin siz urush va tinchlik hajmini yozishingiz kerak. 
“O‘zbektelekom” 
aksiyadorlik 
kompaniyasida 
mahalliy 
axborot 
texnologiyalari korxonalari xodimlari uchun bulutli tizimlar negizidagi axborot 
tarmoqlarini barpo etish va boshqarishga bag‘ishlangan seminar o‘tkazildi.Unda 
O‘zbekiston Respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini 
rivojlantirish vazirligi, “O‘zbektelekom” aksiyadorlik kompaniyasi, xorijiy va 
mahalliy axborot texnologiyalari vakillari, aloqa va telekommunikatsiyalar sohasi 
xodimlari ishtirok etdi.Tadbir nazariy, amaliy va laboratoriya mashg‘ulotlaridan 
iborat bo’lib, ularda mutaxassislar axborot tarmoqlarini yaratish sohasidagi eng 
So’nggi texnik ishlanmalar bilan tanishdi. Mashg‘ulotlar davomida ishtirokchilar 
professional darajasini oshirib, tarmoqlararo ekranlarning yangi nusxalarini sozlash 

---

37 
jarayonini o‘zlashtirdi, tarmoqlarni sozlashga ixtisoslashgan dasturiy ta’minotdan 
foydalanishga oid ko‘nikmalarga ega bo‘ldi. Shuningdek, turli tarmoq uskunalari, 
jumladan, tarmoqlararo ekranlar va xavfsizlik shlyuzlarining yangi lineykalari 
prototipining so’nggi modellari namoyish qilindi.Seminar dasturining asosiy qismi 
tarmoqlarni barpo etish va boshqarishning bulutli tizimlariga bag‘ishlandi. Bu kabi 
innovatsiyalarni mahalliy korxonalar faoliyatiga joriy etishning mutlaqo amaliy 
jihatlariga 
alohida 
e’tibor qaratildi.Seminarda xorijlik mutaxassislarning 
ma’ruzalari tinglandi. 
Zamonaviy bulutli texnologiyalar axborot tarmoqlarini tashkil etish va 
boshqarish, xususan, kichik biznes va xususiy tadbirkorlik uchun ko’plab 
imkoniyatlar yaratadi, – deydi seminar ishtirokchisi, “RIM-NIHOL” kompaniyasi 
mutaxassisi A.Prokopov. Masalan, ularning negizida yaratilayotgan gibrid tizimlar 
foydalanish nuqtalariga ish jarayonidan uzilmagan holda, bir paytning o‘zida bir 
necha rejimda ishlash imkonini beradi. Shu bilan birga, yangi texnik ishlanmalar 
tarmoq ma’murlari oldida turgan tarmoqlarni boshqarish va ulardan foydalanish 
bilan bog’liq ko’plab muammolarni ham hal etadi. 
Tadbir yakunida mavzu yuzasidan imtihon tashkil etildi. O‘tish ballarini 
qo‘lga kiritgan mutaxassislarga “ZYXEL CERTIFIED NETWORK ENGINEER” 
(ZCNE) sertifikati topshirildi.
“Huawei Tech Investment Tashkent” MCHJ XK tomonidan ikkinchi bor 
bulutli texnologiyalar va hisob-kitoblarga bag‘ishlangan “Uzbekistan Cloud 
Summit 2017: Reshape Business with the Cloud” sammiti o‘tkazildi. Sammitning 
asosiy maqsadi – O‘zbekiston bozoriga biznesni isloh qilishda So’nggi avlod 
yuqori texnologiyalaridan foydalangan holda yangicha yondashuvni taklif 
etishdir. Sammit bulutli industriya va AKT istiqbollarini shakllantirishga 
ko‘maklashish uchun sohaning eng obro‘li va ahamiyatli ishtirokchilarini, mobil 
operatorlar, vertikal tarmoq etakchilari va global konsultantlarni birlashtirdi. 
Tadbirda O‘zbekistonda AKT-sanoatining barqaror o‘sishini tezlashtirish uchun 
yangi yo‘llarni ochish va bulutli texnologiyalar bilan birga rivojlanish uchun 
samarali hamkorlik qilish borasida muzokaralar olib borildi. 

---

38 
“Huawei” kompaniyasining O‘zbekistondagi bosh direktori Van Pen: “Bu 
yil bulutli texnologiyalar sammiti o‘ndan ziyod mavzular qamrab olindi. 
Tarmoqning obro‘li ishtirokchilari, hamkor tashkilotlar, yakuniy foydalanuvchilar, 
xalqaro va mahalliy IT-konsultantlar bilan birgalikda muzokaralar o‘tkazildi. 
Ishtirokchilar O‘zbekiston bulutli bozorining imkoniyatlari, IDCning bulutli 
texnologiyalarga oid global bashorati bilan tanishdilar. Tadbir davomida 
ishtirokchilar bulutli infratuzulma va ekotizim haqida bilimga ega bo’lib, bulutli 
servislar operatorlari daromadning yangi manbalarini qanday olishi, shuningdek, 
chet ellik va mahalliy ma’ruzachilarning qiziqarli nutqlarini tingladilar”.Bulutli 
industriya va AKT juda tez rivojlanayotganini hisobga olib, sammitda qimmatli va 
foydali ma’lumotlar, etuk ekspertlar va shu sohaning mintaqa va dunyodagi 
vakillari orasida tajriba almashildi. Bultli texnologiyalar kichik va o‘rta 
korxonalarga texnologik innovatsiyalar foydalanishning engil va qulay usulini 
taklif etadi. Ushbu texnologiya AKT tarmog‘i rivojini tezlashtirishga sezilarli hissa 
qo‘shishi shubhasiz. 
Bulutni boshqarish va nazorat qilish - xavfsizlikning asosiy muomolaridan 
biri xisoblanadi. Bulut texnologiyalarida barcha resurslar xisoblangan va ular 
virtual mashinalar tomonidan doimiy nazoratda bo’lgan, qo’shimcha jarayonlar 
ishga tushurilmagan va bulut elementlari buzilmagan holat hali ko’rilmagan.”Bu 
yuqori pog’onali tahdid xisoblanib, u bulut boshqaruvi bilan bog’liq, yagona 
information tizim sifatida xizmat qiladi va uni umumiy himoyasini yuqori darajada 
qurish kerak bo’ladi. 
Virtual mashinalarni dinamikligi.
Virtual mashinalarni dinamikligi. Yangi 
mashina yaratishni, ish to’xtatish va boshqatdan ishga tushirishni qisqa vaqt ichida 
amalga oshirsa bo’ladi. Ular fizik serverlar bilan chalkashib ketishlari mumkin. 
Buday o’zgarishlar tizim xavfsizlik butunligini qayta ishlab chiqarishda 
qiyinchiliklar tug’diradi. Biroq operatsion tizim yoki ilovalarni zaifligi virtual 
muxitda nazoratsiz tarqaladi va qanchadir vaqt oralig’ida tez tarqala boshlaydi 
(misol uchun, zahira nusxadan qaytarilishda). Bulutli hisoblash muhitida eng 
avalo tizim xavfsizligi xolatini tuzatish, shuni xisobga olish kerakki, uning xolati 

---

39 
va turar joyi bog’liq bo’lishi kerak emas. 
Ichki virtual muxitdagi zaifliklar.Bulutli
Hisoblash serverlari va local 
serverlar bir xil operatsion tizim va ilovalardan foydalanishadilar. Bulutli tizimlar 
uchun uzoqdan buzish yoki zararli dasturiy ta’minot tahdidlari ko’p hisoblanadi. 
Paralel virtual mashinalar xujum xafini ko’p aytiladi. Protokolarga asoslangan 
taxdidlar (CncreMa, Hapy, eHHa, BTop, eHHH) va ularni bartaraf etish 
protokollari zararli harakatlarni virtual pog’onasida aniqlashi lozim. 
Ishga tushmagan virtual mashinalar himoyasi
. 
Qachonki virtual mashina 
o’chig’ligida, zararlanish xavfi ko’proq bo’ladi. Virtual mashinalardagi 
saqlanadigan obrazlarga kirish yetarli bo’ladi. Ishga tushmagan virtual mashinada 
dasturiy xavfsizlik ta’minotini umuman ishga tushirib bo’lmaydi. Bunday holatda 
virtual mashinada nafaqat ichki xavfsizlik tadbiq etilgan bo’lishi balki gipervizor 
darajasida ham bo’lishi kerak. 
Hudud xavfsizligi va tarmoqni cheklash.
Bulutli hisoblashni qo’llashda 
xudud tarmog’i susayadi yoki umuman ko’zdan yo’qoladi. Bu shunga olib 
keladiki, xavfsizlik yuqori darajada emasligi va tarmoq qismi umumiy xavfsizlik 
pog’onasini aniqlaydi. Bulutda har- hil ishonchli darajada segmentlarni cheklashda 
virtual mashinalar o’z xavfsizliklarini o’zlari ta’minlashi kerak bo’ladi.