malar energotizimning
alohida tu g u n la ri, t a ' m i r t u r l a r i v a norm al
sxemalarini tanlashning asosiga q o ‘yiladi.
H i s o b l a s h l a r
y o r d a m id a
energiya oqimlarini majburiy taqsim lash va
q i s q a t u t a s h u v
tokla-
rini kamaytirish maqsadida T Q la rd a s x e m a l a r n i s e k s i y a l a s h za-
rurligi belgilanadi. H olatlar guruhi o ld in d a g i s u t k a u c h u n e n e r
gotizimning ish holatini ishlab ch iq ad i va q u r i l m a l a r n i t a ’mirga
chiqarish haqida tavsiyalar beradi, is h o n c h lilik
t a l a b i n i
v a
texnik
xususiyatlarni bir m a ro m d a u sh la b t u r i s h
u c h u n
k o ‘r s a tm a la r
beradi, energotizimning su m m av iy y u k la m a g r a fig in i p ro g n o z la y d i
va shu asosida alohida elektr s ta n siy a la rid a
q u v v a t n i n g
sutkalik
grafigini shakllantiradi.
Elektr stansiyalari va t a r m o q l a r i n i n g ishi b i l a n b o g M iq b o M m a
gan boshqaruv e n erg o tizim n in g n a v b a t c h i d i s p e t c h e r i o r q a l i unga
bo‘ysunuvchi personal t o m o n i d a n a m a l g a o s h i r i l a d i . E n e r g o t i z i m
ning navbatchi dispetcheri q u y id ag i f u n k s i y a l a r n i b a j a r a d i :
• stansiyalarning berilgan y u k l a m a g r a f ig in i b a j a r i s h i n i v a reja-
lashtirilgan aktiv quvvat zaxirasini u s h l a b t u r i s h i n i
n a z o r a t qiladi;
• stansiyalarning o p tim a l ish h o la tl a r in i t a ’m i n l a y d i ;
• chastotani ruxsat etilgan ogMsh c h e g a r a s i d a b o M i s h i n i t a ’m i n
laydi. Bu m aqsadda y e ta rlic h a q u v v a t v a m o b i l l i k k a e g a boM gan
stansiya ajratilib, u c h a s to ta b e l g i l a n g a n i d a n o g lg a n d a y u k l a m a -
sini o‘zgartirish orqali u m u m iy ish lab c h i q a r i l a y o t g a n v a i s t e ’m ol
qilinayotgan aktiv quvvat o ‘rtasidagi b a l a n s n i u s h l a b t u r a d i . E n e r
gotizimning qolgan stansiyalari bu v a q t d a q a t ' i y g r a f i k a s o s id a
ishlaydi;
• elektr tarmoqning tu g unlarida ta la b q i l i n g a n k u c h l a n i s h n i
reaktiv quvvat manbalari (generator, s in x r o n k o m p e n s a t o r ) ,
rost-
Iovchi transformatorlar va v o lt-q o ‘s h u v c h i a g r c g a t l a r i d a n t o ‘gTi
foydalanish, liniyalar orqali reaktiv quvvat o q i m l a r i n i q a y t a ta q s i m
lash orqali ta’minlaydi. D ispetcher t a r m o q n i n g h a r b i r n u q ta s id a g i
kuchlanishni nazorat nuqtalaridagi k u c h l a n i s h m i q d o r i b o ‘yicha
baholaydi. Nazorat nuqtasi — bu g u ru h iy t u g u n n u q t a l a r d a n biri
hisoblanib, kuchlanish qoMda yoki a v to m a tik r o s t l a n g a n d a u bilan
bogMangan barcha nuqtalarga t a ’sir k o ‘rsa tila d i;
• energotizimning m u h im q u r i l m a l a r i n i t a ’m i r g a c h i q a r i s h va
ta’mirdan so‘ng ishga tushirishga r a h b a r li k q i l a d i ;
• energotizimning birlamchi tu ta sh u v s x e m a s i n i o ‘z g a rtiris h g a
rahbarlik qiladi. Bu o ‘zgarishlar
liniyalar, t r a n s f o r m a t o r l a r , g e n e -
ratorlar va boshqa elementlarni uzish, u la s h y o k i u z i b - u la s h g a ;
avtomatika va himoya sxemalarida rele q o ‘y i l m a l a r i n i q a y t a q u ris h
20
va o'zgartirishga; rostlovchi va kompensatsiyalovchi qurilmalarni
sozlashga (holatlarini o ‘zgaitirishga)
keltiriladi;
о tizimli avariyalarning oldini olish va ularni bartaraf etish ish-
lariga rahbarlik qiladi.
Dispetcher o ‘ziga yuklatilgan funksiyalarni bajarib, energo-
tizimni ishlatish jarayonida yuzaga keluvchi barcha m asalalar
b o ‘yicha yakka o ‘zi qaror qabul qiladi va bunga shaxsan javobgar
hisoblanadi. K om anda funksiyalarini
markazlashuvi dispetcherga
b o ‘ysunuvchi personalning harakatini nazorat qilishga va en er
g o tizim n in g asosiy sxemasi qurilm alarining operativ holatini
kuzatishga imkon beradi.
Dostları ilə paylaş: