Sonlar nazariyasi


. a) 200; b) 192; c) 432; d) 320; e) 400; f) 1152.  117



Yüklə 0,62 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə25/28
tarix20.10.2023
ölçüsü0,62 Mb.
#158043
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   28
sonlar-nazariyasi

116
. a) 200; b) 192; c) 432; d) 320; e) 400; f) 1152. 
117
. a) 288; b) 24; c) 480; d) 388800. 
118
. 88. 
119
. Yechish. 
Masala sharti bo’yicha, 
a
= 3
α
5
β
7
ϒ
. Bu soning Eyler funksiyasi 
ϕ
(
a
) = 3
α
-1 



5
β
-1 


7
ϒ
-1

6 = 2
4
3
α
-1
5
β
-1
7
γ
-1
. shart bo’yicha 
ϕ
(
a
) = 3600 = =2
4

3
2

5
2
, demak 2
4

3
α

5
β
-1

7
γ
-1
= 2
4

3
2

5
2
, bundan 
α
= 2, 
β
= 3, 
γ
=1 va 
a
= 3
2

5
3

7 = 7875. 
120
. Yechish.
Shart bo’yicha: 
ϕ
(
a
) = 
ϕ
(
pq
) =(
p
- 1) (
q
– 1) = 120 va
p

q
= 2. Natijada 
(
)(
)
;
2
120
1
1



=

=


q
p
q
p
sistemani hosil qilamiz. Uning yechimi
p
= 13,
q
= 11. Demak, 
a

p q
= 143. 
121
. Yechish.
Shart bo’yicha 
( )
(
)
(
) (
)
1
1
2
2


=
=
q
q
p
p
q
p
a
ϕ
ϕ
va 
( )
.
17
7
3
2
11424
5



=
=
a
ϕ
Demak, 
(
) (
)
,
17
7
3
2
1
1
5



=


q
q
p
p
yoki
(
) (
)
,
6
7
16
17
1
1



=


q
q
p
p
bundan 
7
,
17
=
=
q
p
va 
14161
7
17
2
2
=

=
a

122

 Yechish.
Shart bo’yicha 
( )
(
)
(
)
(
)
1
...
1
1
1
2
1
2
1
1
1
2
1



=



n
n
p
p
p
p
p
p
a
n
α
α
α
ϕ
va 
( )
.
11
7
5
3
2
462000
3
4




=
=
a
ϕ
Demak,
(
)
(
)
(
)
11
7
5
3
2
1
...
1
1
3
4
1
2
1
2
1
1
1
2
1




=






n
n
p
p
p
p
p
p
n
α
α
α

O’ng tomondagi ko’paytuvchilarni chap tomondagi kabi ko’rinishda 
ko’paytuvchilarni o’rnini almashtiramiz: 
(
)
(
)
(
) (
)( )
(
)
,
4
5
6
7
10
11
1
...
1
1
2
1
2
1
2
2
1
1
1
1



=






n
n
n
p
p
p
p
p
p
α
α
α
bundan 
11
1
=
p
va 
7
;
2
2
1
=
=
p
α
va 
5
;
2
3
2
=
=
p
α
va 
;
3
3
=
α
.
741125
5
7
11
3
2
2
=


=
a


71
123
. Yechish. 
(
a, m
)=1 shart bajarilganda (
a, m-a
) = 1 ni bajarilishini 
ko’rsatamiz. Teskarisini faraz qilamiz, ya’ni (
a, m - a
) = 
d
> 1, u holda 
a

dk

m – a

dt
, bundan 


d
(


k
) va (
a

m
) = 
d
> 1, bu esa (
a, m
)= 1 shartga ziddir.
m
dan kichik va u bilan tub bo’lgan sonlarni tartib bilan yozamiz:
1, 
a
1

a
2
, …, 
m
– 
a
2

m
– 
a
1
,
m
– 1; bu qatorda 
ϕ
(
m
) son bor. Har qanday 
a
i
songa

– a
i
son mos keladi; ular yig’indisi
a
i
+ (
m

a
i
) = 
m
, bu juftliklar soni 
( )
m
ϕ
2
1
va demak 
( )
.
2
1
m
m
S
ϕ
=
124
. a) 24; b) 54; c) 37500.
125
. a) 
 Yechish.
.
...
2
1
2
1
k
x
k
x
x
p
p
p
a
=
bo’lsin. U holda
( )
( )
.
1
1
...
1
1
1
1
1
1
...
1
1
1
1
1
2
1
1
2
1
a
a
p
p
p
a
a
p
p
p
a
a
k
k
ϕ
ϕ
α
α
α
α


=
=



























=





















=
126
. Birinchi hol (
a
, 2) = 1 bo’lganda o’rinli, ikkinchi hol esa (
a
, 2) = 2 
bo’lganda o’rinli bo’ladi. 
127
. a) 
 Yechish.
ϕ
(4
n
+ 2) = 
ϕ
(2) 
ϕ
(2
n
+ 1) = 
ϕ
(2
n
+ 1);
b) 
 Yechish. 
Agar (
n
, 2)=1 bo’lsa, u holda 
ϕ
(4
n
) = 
ϕ
(4) 
ϕ
(
n
) = 2
ϕ
(
n
). Agar

= 2
α


bo’lib, (
k
, 2) = 1 bo’lsa, u holda
ϕ
(4
n
) = 
ϕ
(2
α
+2

k
) = 2
α
+1 
⋅ϕ
(
k
) = 2 
⋅ϕ
(2
α
+1

k
) = 2
ϕ
(2
n
).
128
. a) 
x
= 3; b) 
x
= 3; c) tenglama 
p
> 2 da yechimga ega emas. 
p
= 2 da ixtiyoriy natural sonlar uchun o’rinli. 
129

ϕ
(
b
).
130
. a) 4 kasr: 
.
10
9
.
10
7
,
10
3
,
10
1
c) 12 kasr. 
131

ϕ
(2) + 
ϕ
(3) +…+ 
ϕ
(
n
). 
132
. a) 9; b) 31; c) 71. 
133
. Yechish.
Shart bo’yicha, (300, 
x
) = 20 va barcha 
x
lar 300 dan kichik, 20 
ga qisqartirgandan so’ng (15, 
y
) = 1, bu yerda barcha 
y
Lar 15 dan kichik va 15 bilan 
o’zaro tub; ular soni 
ϕ
(15) = 8. Bu 
y
= 1, 2, 4, 7, 8, 11, 13, 14 sonlar va bundan 
x

20, 40, 80, 140, 160, 220, 260, 280. 
134

ϕ
(45) = 24. 
135

ϕ
(36) = 12. 
136
. Ko’rsatma.
ϕ
(
a
) ning juftligi 123 masala yordamidan kelib chiqadi. 
137
. Yechish.
Agar (
m
, 2) = 1 bo’lsa, u holda 
ϕ
(
m
) = 
ϕ
(2
m
). 
138
. Yechish.
m
va 
n
larning tub bo’luvchisi 
p
uchun 
ϕ
(
mn
) sonda 
,
1
1
p

ko’paytuvchi bor, a 
ϕ
(
m

ϕ
(
n
) – sonida esa 
.
1
1
2







p
ko’paytuvchi bor. 
,
1
1
1
<

p
bo’lganligi sababli 
ϕ
(
m
)
ϕ
(
n
) < 
ϕ
(
mn
). Xususiy holda 
ϕ
2
(
m


ϕ
(
m
2
), tenglik 
m
= 1 
bo’lganda bajariladi. 


72 
139
. Ko’rsatma.
q
1

q
2
,…, 
q
t
– 
m
ning kanonik yoyilmasidagi tub sonlar; 
p
1

p
2
,…, 
p
k

m
va 
n
ning kanonik yoyilmasidagi tub sonlar va 

S
l
l
l
,...,
,
2
1
faqat 
n
ning kanonik yoyilmasidagi tub sonlar bo’lsin. U holda
( )
( ) ( ) ( )
.
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
d
d
n
m
p
d
d
p
n
p
q
m
p
q
mn
mn
k
i
i
k
i
S
i
i
i
k
i
i
t
i
i
k
i
S
i
i
i
t
i
i
ϕ
ϕ
ϕ
ϕ
=
































×
×























=


























=
=
=
=
=
=
=
=
=
l
l
 
1
-eslatma
. Shu usulda

va
n
sonlarning umumiy bo’luvchisi
A
uchun 
( ) ( ) ( ) ( )
A
A
n
m
mn
ϕ
ϕ
ϕ
ϕ
=
munosabatni keltirib chiqarish mumkin.
2-
eslatma. 
Chiqarilgan formula yordamida 138 masala yechimi juda osonlik 
bilan topiladi: 
( ) ( )
( )
,
mn
n
m
ϕ
ϕ
ϕ

chunki 
( )
1

α
ϕ
d
. Tenglik o’rinli bo’lishi uchun
d
= 1 zarur va yetarlidir.
140
. Yechish.
( )
( )
( ) ( )
( )
.
µ
δϕ
γ
δ
µ
ϕ
δ
ϕ
δµ
ϕ
ϕ
τ
=

=
=
mn
141

p
α

142

m.
144
. a) 
Yechish
. Gaussa formulasidan
x
= 2
y
3
z
5
u
(
y

0, 
z
= 0; 1 va
U
= 0; 1) kelib chiqadi. 
x
= 2
y
; 2
y

3; 2
y

5; 2
y

15; 3; 5; 15 imkoniyatlarni tek-
shirishi 
x
= 2
α+1
; 2
α

3; 2
α
-1

5; 2
α
-2

15 (
α

2); 15 (
α
= 3)larni beradi;
b) 
p

3 da yechim yo’q.
r
= 3 da tenglamalarni ixtiyoriy butun
x

2 qiymat-
lar qanoatlantiradi.

Yüklə 0,62 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   28




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin