Ma’ruza mavzulari

Ishning maqsadi
. Talabalarga o‘quv animatsion roliklar tayyorlash 
dasturlari bilan ishlash bo‘yicha amaliy bilim berish.
 
Qisqacha nazariy ma’lumotlar 
Flash texnologiyasiga - ShockWave Flash (SWF) formatli vektorli grafikdan 
foydalanishga asoslangan texnologiyadir. Bu format eng samarali grafik 
formatlardan bo`lmasada, SWF formati foydalanuvchilarga grafik imkoniyatlari 
cheklanmagan grafiklar bilan ishlovchi vositalar va natijani Web- brouzerlarda, 
kerakli muxarrirlarda foydalanish imkoniyatilari mavjud. Flash texnologiyasining 
imkoniyatlardan yana biri - bu uning moslashuvchanligidir, ya’ni bu format barcha 
platformalarda (MacOS tizimli Macintosh kompyuterlari yoki Windows tizimli 
kompyuterlarida) ishlatilishi mumkin. Yana bir qulay imkoniyati uning yordamida 
yaratilgan tasvirlar nafaqat animatsiyali bo`lishi, balki interfaol elementlar va 
tovush bilan boyitilishi hamda dasturlash orqali boshqarilishi mumkin. Flash 
texnologiyasining mosalashuvchanlik va interfaol multimediya dasturlar yaratish 
imkoniyati ko`pchilik Web-dizaynerlar o`rtasidagi bahslarga sabab bo`lib, uni 
mashhurligini oshishiga imkoniyat berdi. Shuning uchun bu texnologiyaning 
yaratilishi bilan bir vaqtda Macromedia kompaniyasi tomonidan ikki asosiy web-

---

116 
brouzerlari, Internet Explorer va Netscape Communicatorlar uchun elementlar 
Plug-In yaratildi. Bu esa, o`z navbatida Flash texnologiyasini Internetda yana ham 
keng tarqalishiga olib keldi. Natijada ushbu web-brouzerlar yaratuvchilari swf 
formatini o`z dasturlarini asosiy formatlar bazasiga qabul qildi. Bunday usulni 
boshqa yirik dasturiy ta’minot yaratuvchilar (masalan, Adobe firmasi) ham qo`llay 
boshladi. Macromedia kompaniyasi swf formatini juda oddiy va qulay uskunalar 
bilan ta’minlaganligi bu formatdan ko`p muxlislarning foydalanishiga olib keldi. 
Shuni aytish kerakki, hozirgi vaqtda ushbu uskunalarni bir qancha to`liq 
to`plamlari ham mavjud. Ushbu uskunalarni bir turi Macromedia Director 
Shockwave Studio - multimediya taqdimotlarni yaratish, Macromedia FreeHand va 
Macromedia Fireworks - grafik tasvirlar muharriri, Macromedia Authorware va 
Macromedia CourseBuilder - interfaol o`rgatuvchi kurslarni yaratish muharriri va 
boshqalarni misol qilib olish mumkin. Web-sahifa yaratuvchilar orasida eng ko`p 
ishlatiladigani bu Macromedia Flash dasturidir, chunki ushbu dastur ixtiyoriy 
Web-sahifaga mashhurlik olib keluvchi banner va animatsiya, interfaol lavhalar 
yaratish imkonini beardi. Balki shuning uchundir swf formatini oddiy qilib Flash 
deb atalish odatga kirib kolgan. Flash texnologiyalar tarkibining elementlari: · 
vektorli grafika; · animatsiyani bir qancha usullarda ishlash; · interfeysda interfaol 
elementlarini yaratish; · sinxron ovoz qo`shish; · HTML formati va boshqa 
internetda foydalaniladigan barcha formatlarga o`tkazishni ta’minlash; · mustaqil 
platformali; · Flash-roliklarni avto rejimda ham, Web - brouzer yordamida ham 
ko`rish imkoniyati mavjud; · vizual uskunalari mavjudligi Flash-rolik 
yaratuvchilarini ko`plab murakkab amallardan xalos etadi, shuningdek Flash-
texnologiyalarning texnik asnektlarni o`rganishni talab etmaydi. 
Topshiriqlar: 
1. Komyuterda animatsion roliklar tayyorlash dasturlari va ular bilan 
ishlash? 
2. Smartfonlarda animatsion roliklar tayyorlash dasturlari va ular bilan 
ishlash?