O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim
Yüklə 1,48 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
hajmining
harakatdagi indeksi – nisbiy ko‘rsatkich, ya’ni ayni paytda muomilada bo‘lgan sanoat mollarining ishlab chiqarish harakteristikasi. SIF»(«Cost. lnsuranct, Frtiqlrt) – Xalqaro savdoda mahsulotlarni olish va ular uchun to‘lovlarni amalga oshirish tartibidagi tijoriy sharoitlar yaratuvchi tashkilot. SIFlar xalqaro bozorda mahsulotlarning sotuvdagi bahosini barqaror ushlash, ularni sug‘urtalash va portlargacha transportirovka qilish faoliyati bilan shug‘ullanishadi. Siyosiy narx – narx, u yig‘imdagi mavjud narxlar axboroti va indeksatsiyalangan baho o‘rtasida taqqoslanib, chiqariladigan narx. SPOT – mahsulotlarni nakd pul orqali biror summada sotish va harid qilish uchun kelishish. Bu kelishish tezda bajariladigan ish. Savdo foydasi – tovarlarni iste’molchiga yetkazishda sotib olish bahosi bilan sotish o‘rtasidagi farq hisobga olinadigan foyda. Savdo foydasining o‘sishi-savdo ishining moddiy bazasini mustahkamlashga ham bog‘liq. Savdo - harid qilish borasidagi musobaqalashuv shakli; mahsulotni oluvchilarga go‘yo konkurs shaklida ta’riflab sotish. Chet el firmalari orasida bu yo‘l bilan mahsulotni ko‘z-ko‘z qilish xalqaro darajaga chiqqan. Bunday tenderlarda ochiq ( qiziqqan kompaniyalarga barcha mahsulotlari ta’rifini keltirish) va yopiq (faqat dunyoning mashhur kompaniyalariga mahsulotlarini ta’riflash) usullari mavjud. Tashqi savdo balansi – eksport (mamlakatdan chiqariladigan mahsulot va xizmat bahosi) va import (chetdan mamlakatga kiritiladigan mahsulot va xizmat bahosi) o‘rtasida pul shaklida ifodalangan nisbat. Savdo balansi ikki turga bo‘linadi: aktiv balans – eksport importdan ortiq bo‘lishi va mamlakatga tashqaridan oqib kelishi, moliyaviy ahvol faollashadi, passiv balansda esa import eksportdan ustun, mamlakatdan valyuta chiqib keta boshlaydi, moliyaviy ahvol zaiflashadi. Shuningdek, eksport va importdagi mahsulot va xizmatlar bahosini tenglashtirib turuvchi Netto balans ham bor. Tashqi qarz – davlatning xorijiy mamlakatlar qarz beruvchi bank va moliya muassasalaridan zayom va kreditlar olishi, natijasida paydo bo‘lgan qarzi . Bu borada mutaxassislar kapital va kundalik deya ataluvchi davlat qarzlari mavjudligini aytishadi. Hozirgi kunda ko‘pgina mamlakatlarning tashqi iqtisodiyotdagi qarzi ancha oshgan, «bu esa ular uchun 20-30 % lik yillik daromadini shu qarzni to‘lashga jalb etishlariga to‘g‘ri kelmoqda». Tashqi savdoni kreditlash – pul vositalarini, tovar va xizmatlarni ma’lum foiz to‘lab qaytarib berish sharti bilan ma’lum muddatga qarzga berish. Bu Xalqaro pul ayirboshlashda asosiy vositalardan sanaladi. Tashqi savdo kreditlari eksportli va importli shakllarda bo‘lib, u firma yoki korxonalarga qisqa (1 yilgacha), o‘rta (2 yildan 7 yilgacha) va uzoq muddatlarga beriladi. 198 Turmush xo‘jaligini globallashtirish – mamlakatlar, hududlar va firmalar o‘rtasida turli iqtisodiy aloqalar taraqqiyotini yaxlit dunyo xo‘jaligi tarzida joylashtirish. Tovar dempingi – tovar, mahsulot narxlarining xalqaro kamsitilishi. Bunda eksport bilan shug‘ullanadigan firma ayrim mamlakatlarda o‘zining molini boshqa yordamchilarga nisbatan arzon baholarda sotadi. Takomillashgan investitsiya kapitali – pul vositasi, ya’ni qurilish (yuksalish, ta’mirlash, zamonaviylashtirish) uchun va investor kiritgan mablag‘ hisobidan o‘sha ob’ektni texnologiya – va zarur uskunalar bilan ta’minlashdagi yirik kapital. Bu sarmoya korxona yoki tashkilot uchun aktiv sanalgan mablag‘dir. Tovar ayirboshlash Yüklə 1,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|