Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin

ümumi daxili məhsulunun (ÜDM) 
həcmi, onun artım tempi, məcmu tələb və məcmu tək-
lif, yığım və investisiya, məşğulluq və işsizlik, inflyasiya 
və pul-kredit siyasəti, iqtisadiyyatın dövlət tənzimlən-
məsi və xarici iqtisadi ticarət münasibətləri, əhalinin 
həyat səviyyəsi və sosial müdafiəsi, müasir inteqrasiya 
və qloballaşmanın
yaratdığı problemlər öyrənilir.
İqtisadi nəzəriyyənin mikroiqtisadiyyat və makro-
iqtisadiyyat bölmələri arasında sədd çəkmək düzgün deyil-
dir. Vahid iqtisadi nəzəriyyənin tərkib hissələri sayılan bu 
bölmələrin arasında daxili bir rabitə, qarşılıqlı məntiqi ası-
lılıq və dialektik səbəb-nəticə əlaqəsi vardır. Obrazlı ifadə 
etsək, mikroiqtisadiyyat dəniz sahilindəki qum dənələrini 
və çınqılları, meşədəki ağac və bitkiləri, şəhərdəki küçə və 
evləri öyrəndiyi halda, makroiqtisadiyyat bütövlükdə də-
niz sahilini, meşəni, şəhəri tədqiq edir. 
ç)
Müasir iqtisadi inteqrasiya, qloballaşma meylləri 
və tədricən dünya təsərrüfat sisteminin formalaşdığı bir 
şəraitdə, cəmiyyətin iqtisadi resurslarının məhdudluğu, tə-
ləbatların isə sonsuzluğu reallığında, son iqtisadi-sosial sə-

---

23 
mərəliliyə nail olmaq üçün iqtisadi nəzəriyyənin (ekono-
micsin) 10 prinsipinə əməl olunması ideyası irəli sürülür. 
Qruplaşdırılmış həmin prinsiplər aşağıdakılardır: 
a) İnsanların qərarlarını necə qəbul edirlər: 
1.
İnsanlar seçimlərlə üzləşirlər. 
2.
Bir şeyin dəyəri, onu əldə etmək üçün imtina 
olunanlarla ölçülür. 
3.
Rasional insanlar marjinal faydalarını düşünürlər. 
4.
İnsanlar stimullara cavab verirlər. 
b) İnsanlar arasındakı münasibətlər: 
5. Ticarət hər kəs üçün faydalı ola bilər. 
6. Bazarlar iqtisadi fəaliyyətin təşkili üçün yaxşı 
vasitədir. 
7. Dövlətlər bazar fəaliyyətinin nəticələrini yaxşı-
laşdıra bilərlər. 
c) Bütövlükdə iqtisadiyyat necə fəaliyyət göstərir: 
8. Ölkə əhalisinin həyat səviyyəsi, hər nəfərə düşən 
əmtəə və xidmətlər istehsal etmək qabiliyyətindən asılıdır. 
9. Dövlət həddən artıq pul çap edib dövriyəyə 
buraxdıqda, ölkədə inflyasiya baş verir. 
10. Cəmiyyətin inflyasiya ilə işsizlik arasındakı 
qısa müddətli seçimlə üzləşməsi prosesi müşahidə olunur. 
Bu 10 prinsipin mahiyyətini qısa belə izah etmək 
olar: