Sirojiddin Azimov Jahon tillar universiteti Yoshlar bilan ishlash, Manaviyat va marifat bo'limi uslubchisi annotatsiya

MUHOKAMA VA NATIJALAR 
K.Marks «kishi tomonidan berilgan narsaning formasini o’zgartirish bilangina 
cheklanmaydi, tabiat tomonidan berilgan narsalar bilan birga o’zining ongli maqsadini 
ham amalga oshiradi. Bu maqsad qonun sifatida kishining ish usulini va bu ishning 
harakterini belgilab beradi va kishi o’z irodasini ana hu maqsadga bo’ysundirish 
lozim» deb ta’kidlagan edi. 
Maqsadni ko’zlovchi faoliyatni amalga oshirishda va yo’nalishida kasallik 
oqibatida yoki biron-bir boshqa sabablarga ko’ra har qanday buzilishning yuz berishini 
ongning buzilgani deb qaramoq kerak. 
Ongning to’rtinchi ta’rifi-uning tarkibiga muayyan munosabatning kirganligidir. 
«Mening o’z muhitimga bo’lgan munosabatim meninng ongimdir» deb yozgan 
K.Marks. 

---

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES 
VOLUME 2 | ISSUE 8 | 2021 
ISSN: 2181-1385 
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 
Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89 
DOI: 10.24412/2181-1385-2021-8-282-285 
Academic Research, Uzbekistan 284 www.ares.uz 
Ong — psixik faoliyatning oliy shakli. U fakat insonga xos fenomendir. Ong, 
uning mohiyati masalasi eng qad. muammolardan biri. Ongni dastlab diniy va 
mifologik karashlar doirasida tushuntirishga uringanlar. Ongni liniy tushuntirish uni 
iloxiy hodisa, xudo yaratgan mo'jiza tarzida talkin qilishga asoslanadi. Koʻpgina 
dinlarda inson Ongi buyuk ilohiy aqlning namoyon boʻlish shakli tarzida tavsiflanadi. 
Bunday qarashlarning ildizi juda qad. boʻlsada, ular hamon oʻzining koʻplab 
tarafdorlariga ega. Kimki olam va odam yaratilganligini tan olar ekan, Ong ham 
yaratganning qudrati deb hisoblaydi. 
Ongsizlik (psixologiyada) — ong ishtirokisiz sodir boʻladigan ruhiy jarayon va 
holatlar. Ong, koʻpincha, badan harakatida, xotira, xayolda na-moyon boʻladi. Real 
mavjud, lekin sezilmaydigan qoʻzgʻatgichlar vujudga keltiradigan javob taʼsirotlarida, 
asli ongli paydo boʻlib, takrorlanishi natijasida avtomatlashib ketgan harakatlarda va 
boshqa holatlarda roʻy beradi. Mac, odam oʻz oʻyxayollariga choʻmgan holda uyiga 
qaytadi va har holda yoʻldan adashmasdan keladi. Agar u biror xavfni sezib qolsa, bu 
xavfning sababi va qandayligini hali anglamasdan turib ham, himoya harakatini qiladi. 
Bemor psixikasida vujudga keladigan alahlash, gallyusinatsiya kabi patologik 
hodisalar, uxlash, gipnoz vaqtida, lunatizm va shahrik. chogʻida yuz beradigan psixik 
faoliyat ham Ong holatiga kiradi. Freyd Ongni sof irratsionalis-tik tarzda talqin etadi. 
Uning fikricha, ong bilan Ong oʻrtasida murosasiz qarama-qarshilik bor. Insonning bu-
tun xattiharakati ana shu qarama-qarshilik bilan belgilanadi. Ongni odam anglashga va 
payqashga jurʼat etolmaydi, u insondagi azaliy mayllar maskanidir. 
Ongsizlik sohasiga: biologik ehtiyojlar (jinsiy mayllar, tabiiy ehtiyojlar, ozuqaga 
bo’lgan ehtiyoj va boshqalar); tilaklarni siqib chiqarish (kimningdir muhabbatini 
qozonishga behuda urinish, amalga oshmagan orzular, yashirin hafagarchilik); tushda 
sodir bo’ladigan psixik hodisalar (tush ko’rish); sezilmaydigan, lekin real ta’sir 
ko’rsatadigan seskantiruvchilarga nisbatan javob reaktsiyalari («subsensor» 
ta’sirlanishlar); avval anglangan, lekin takrorlanishlar tufayli avtomatlashgan va 
shuning uchun anglanmaydigan bo’lib qolgan harakatlar; maqsadi anglanmagan 
faoliyatga nisbatan ayrim mayllar va boshqalar kiradi. Anglanmagan hodisalarga 
bemor odam psixikasida yuzaga keladigan alahlash, gallyutsinatsiyalar kabi ayrim 
patologik hodisalar ham kiradi. 
XULOSA
Ongsizlik-kishini o’zini tuta olmaydigan qilib qo’yadigan taaassurotlar bilan 
bog’liq psixik jarayonlar harakatlar va holatlar yig’indisidir. Psixik holat sifatida 
ongsizlik voqelikni aks ettirishning shunday bir shakli hisoblanadiki ,bunda harakat 

---