318
VII-BOB. AVTOMOBIL YO‘LLARINI MUKAMMAL TA’MIRLASH
TEXNOLOGIYALARI
7.1. Yo‘l poyini va suv qochirish tizimini mukammal ta’mirlash
Avtotransport vositalarining yo‘lga ta'siri yo‘l qurilishi va yo‘l poyida
zuriqishlar
va deformatsiyaga olib keladi, buning natijasida esa yo‘l poyida
deformatsiyalar va buzilishlar yuzaga kelishi mumkin.
Bunga iqlim omillarining
salbiy ta'siri (haddan
tashqari haroratning oshoshi,botqoqliklar, muzlash va h.k)
ham yo‘l poyining tez buzilishiga olib kelishi mumkin. Yo‘l poyini ta'mirlashda
uning deformatsiyalangan va buzilgan elementlari tiklanadi.
Mustshkamlanmagan
yo‘l chetlarini ta'mirlashda ularga kerakli ko‘ndalang nishabliklarni (50-60%
gacha) berib, ularning ustki yuzasi tekis qilib rejalashtiradilar. Yo‘l poyini qurish
ishlari uchun odatda gilli, qumli va qumli tuproqlardan yoki yo‘l chetlaridagi yaqin
guruntlardan foydalaniladi.
Kengaytirilgan yo‘l poyi chetlaridagi qoplamalarning
buziligan qismini va pastki qatlamlarni mustahkamlash ishlari olib boriladi. Ushbu
ishlarni yo‘l bo‘yidagi qismlarni ta'mirlash bilan birlashtirish tavsiya etiladi.
Yon
ariqlarni yog’ingarchilik va oqova suvlari
bilan yuviladiga hollarda, yo‘l poyi va
chetlari yuvilib ketganda, ular temir-beton elementlar
yoki monolitik beton,
asfaltlash, torflash va boshqa usullar bilan, oqim tezligini va tashilayotgan suv
hajmini, tuproq turini hisobga olgan holda mustahkamlanadi.
Yo‘l
poyini
mustahkamlash va uning xizmat qilish muddatini oshirish uchun materiallar sarfini
kamaytirish uchun strukturaga sintetik to‘quv yoki to‘quv bo‘lmagan turlarining
qatlamlari kiritiladi.
Agar poydevorlar er osti suvlari bilan namlangan bo‘lsa,
bo‘ylama drenaj teshiklari yo‘lning chegarasida joylashtirilishi kerak. Agar kerak
bo‘lsa, drenaj tizimlari ta'mirlanadi, chaqilgantosh bilan yo‘l chetini, sug'orish
tizimini
mustahkamlash, drenaj tizimini tiklash, yuvilgan joylarni sozlash
mashinalari yordamida amalga oshiriladi.
Ba'zi
hollarda alohida drenajlar
almashtiriladi, quduqlar ta'mirlanadi va filtr tizimi almashtiriladi. Yuk ko‘tarish
joylarida tuproq qisman o‘zgartiriladi, mahkamlash materiallarining eritmalari
AOK qilinadi va drenajlar ichlari tozalanadi. Ushbu ishlar yulka uchastkalarini
almashtirish bilan bog'liq.
319
7.1-rasm. Yo‘l poyin uchastkasining mavjud yo‘l bilan bo‘ylama
kesimi
konstiruksiyasi:
L - ko‘tarish qismining uzunligi; h - almashtirilgan qatlamning qalinligi;
1 - qo‘shni tiklanmaydigan maydonlarda yulka; 2 - yangi yulka; 3 -
almashtirilgan tuproq; 4 - qullaniladigan sintetik material qatlami.
7.2-rasm. Qirg'oq moslamasi bilan ikki tomonlama kengaytirish sxemasi
(nuqta chizig'i mavjud yo‘lning ko‘ndalang profilini ko‘rsatadi; to‘ldirish maydoni
qiyali bo‘ladi)
Dostları ilə paylaş: