RC4 va
DES (3DES, DESx) algoritmlarining
turli variantlarini ko’satish mumkin.
IDEA algoritmi esa konfidentsal bo’lib,
AQSH xukumati tomonidan ishlab chiqilgan va uning qandayligi hech kimga
hech qachon ma’lum qilinmaydi. Yuqoridagi algoritmlarda kalit – ma’lumot
almashinish haqida o’zaro kelishayotgan tomonlargagina ma’lum bo’lgan
hamda shifrlash algoritmlari tomonidan ishlatiladigan mahfiy simvollar
ketma-ketligi bo’ladi. Shifrlash usullari barcha foydalanilishi uchun
mo’ljallangan va konfidentsial turlarga bo’linadi. Foydalanuvchi o’z shart-
sharoitlaridan kelib chiqib va qo’yilgan talablarga qarab unisini yoki bunisini
o’z faoliyatida ishlatishi mumkin. Shifrlash usullarining esa ikki asosiy turi
mavjud:
simmetrik kalitli shifrlash va
ochiq kalitli shifrlash tizimlari . Bir
qancha sabablarga ko’ra, simmetrik kalitli shifrlash usullaridan oldinroq
foydalanila boshlangan. Uning amalga oshirilishi uchun ma’lumotlarni
shifrlash va deshifrlash maqsadlarida bittagina kalit ishlatiladi. Bu kalitdan
ikki shaxs orasida ma’lumot almashinish uchun foydalaniladi. Agarda
ma’lumot almashinish jarayonida bir nechta inson ishtirok etsa, u xolda
ularning har biri ma’lumot almashinuvchi shaxslar biladigan o’z shaxsiy
kalitlariga ega bo’lishlari lozim. Shuning uchun ham bu xolda ma’lumot
almashinishda ishtirok etadigan shaxslar soni ortib borishi bilan kalitlar soni
ham geometrik progressiya tezligida osha boshlaydi. Bu xolda bir vaqtning
o’zida ikki kishi bitta kalitga egalik qilgani uchun u yoki bu xujjatni
jo’natuvchi kim ekanligini aniqlashning yoki identifikatsiya qilishning
imkoniyati bo’lmaydi. Simmetrik shifrlashning eng ko’p ishlatiladigan
protokoli 1976 yilda
AQSH davlati tomonidan kritik bo’lmagan
212
informatsionmassivlarini himoya qilish uchun ishlatishga mo’ljallangan
kriptografik standart –
