№1 Mavzu: Pedagogika fanlarini o’qitish metodikasining predmeti

13.2.
 
Seminar mashg‘ulotini tashkil qilish va o‘tkazish 
O'qituvchini seminarga tayyorlash dars uchun mavzuni tanlash, uni 
rejalashtirish va savollar berish, adabiyotlarni tanlash, konspekt 
yozishdan iborat. Dars mavzulari kurs ishi dasturida rejalashtirilgan va 
turli mezonlarga asoslanib tanlanishi mumkin. 
1. Seminarlarning mavzulari ma'ruza mavzularini takrorlashi 
mumkin, masalan, "Xotira", "Diqqat", "Tafakkur". Bunday holda, 
seminar ma'ruzada muhokama qilingan kursning tegishli qismini 
mustahkamlash, to'ldirish yoki ijodiy muhokama qilishga qaratilgan. 
2. Seminarlarda ma'ruzalarda o'rganilmagan mavzular ko'rib 
chiqilishi 
mumkin. 
Maasalan, 
"Diqqat" 
mavzusi 
ma'ruzada 
o'rganilmasligi mumkin, ammo o‘quv adabiyotlarga asoslangan holda 
darsda muhokama qilinadi va shu orqali bilimlarni kengaytirish 
maqsadga muvofiq bo'ladi. 
3. Seminar mashg‘ulotining mavzulari tegishli bo'limning o'ziga 
xos jihatlarini aks ettirishi mumkin, masalan, "Xotiraning individual 
xususiyatlari va muvaffaqiyatli yodlash texnikasi". Bunday holda, dars 
tegishli bo'lim bo'yicha bilimlarni chuqurlashtirishga qaratilgan bo'ladi. 
13.3.
 
O‘qituvchining seminar mashg‘ulotiga tayyorlanishi 
O‘qituvchi seminarga tayyorlanishining muhim jihati - bu 
talabalarning fikrlash va muhokama uchun savollar qo‘yishdir. 
Mashg‘ulotni olib borish uchun qo‘yiladigan savollar soni va turiga 
bog‘liq. Ko‘pchilik o‘qituvchilar seminarga 3 tadan 5 tagacha savol 
topshirishni zarur deb hisoblaydilar. Ikki soatlik darsda ko'proq 
savollarni muhokama qilish mumkin emas deb taxmin qilinadi. Ushbu 
yondashuv reproduktiv tipdagi seminar uchun mos keladi. Biroq, ko'p 
narsa savollarning mohiyati va hajmiga bog'liq. Yana aniq savollar, 
shuningdek, taqqoslash (o‘xshashlik va farqlarni qidirish), tahlil, sintez, 
umumlashtirish, konkretlashtirish va natijaviylikka undaydigan 

---

220 
savollar boshqa vaqt sarflarini talab qilishi mumkin. Ba’zan bunday 
masalalar muhokamasini o‘z vaqtida rejalashtirish qiyin. 
Adabiyotlarni seminar mashg‘uloti savollarini tanlashdan oldin 
aniqlash zarurdir. Zero, seminar mashg‘uloti savollariga javob topish
talabalarning qanday adabiyotlarni o‘qishlariga bog‘liq. Adabiyotlarni 
tanlashning muhim jihati uning hajmini aniqlashdan iborat bo‘lib, 
talabalar tayyorgarlik darajasiga mos bo‘lishi kerak. Ba’zi o‘qituvchilar 
qancha ko‘p bo‘lsa, shuncha yaxshi prinsipidan foydalanadilar. Biroq, 
bu metodologik va psixologik nuqtai nazardan noto‘g‘ri yondashuv. Bu 
ijrochi talabalar orasida umidsizlikka olib keladi, chunki ular boshqa 
fanlar bo‘yicha seminar mashg‘ulotlariga tayyorgarlik ko‘radilar va 
ularga hamma narsa uchun yetarli vaqt yo‘q. Metodik jihatdan to'g'ri 
yondashuv o'quv dasturlariga asoslangan bo'lishi kerak. Bu shuni 
anglatadiki, talabaning seminarga tayyorgarlik muddati seminarning 
davomiyligidan sezilarli darajada farq qilmasligi kerak. 
Seminar mashg‘uloti konspekti tarkibi: 
1) mavzu; 
2) savollar; 
3) adabiyot; 
4) talabalarning darsga tayyorgarligini tekshirish shakllari; 
5) masalalarni muhokama qilishda talabalar ishini tashkil yetish 
shakllari; 
6) dars yakunida erishiladigan natijalar.