§98 keltirilgan formulalar
3
mv
2
m
2
2kT
F(v)
e
4 v
2
.
2 kT
8k
T
O’rtacha tezlik: vvF(v)dv
,
0
m
O’rta kvadratik tezlik: v
sr.kv
=
3kT .
m
F(v) funksiya maksimumga erishadigan v
aniq
tezlik “ehtimolligi eng katta
tezlik” deb ataladi:
v = 2kT .
m
KeraCi ma’lumotlarni labaratoriya‐konspekt daftaringizga ko’chirib
yozing.
O ’ l c h a s h n a t i j a l a r i n i h i s o b l a s h g a d o i r u s l u b i
y k o ’ r s a t m a l a r :
7
1
Sichqoncha bilan ekrandagi “Start” tugmachasini bosing. Kompyuter
monitoridagi tasvirni diqqat bilan ko’zdan kechiring. Ekranning chap qismida
berk hajm bo’ylab harakatlanayotgan zarrachalar tizimiga e’tiboringizni
qarating. Ular bir‐biri va idish devori bilan absolyut elastik to’qnashmoqda.
Zarralar soni 100 ga yaqin va bu tizim bemalol Ideal gazning mehanik modeli
bo’la oladi. “Rause” tugmachasi yordamida molekulalar harakatini to’xtatib
oniy suratlarni qo’lga kiritish mumkin.
O ’ q i t u v c h i d a n i s h n i b a j a r i s h u c h u n r u x s a t o l i n g .
1 – TAJRIBA: Chap ekrandagi oniy surat yordamida yashil rang bilan
ajralib turgan molekulalarning ( v) tezlik diapazonini aniqlash.
Buning uchun sichqoncha ko’rsatkichini diapazon (<) belgisi ustiga
keltirib uni eng quyi holatga keltiring (v=0). So’ngra sichqonchani (>) belgisi
ustiga bosib tezlik v
MAX
maksimal qiymatgacha ko’tariladi va bosishlar soni N
sanaladi. Keyin esa = v
MAX
/ N formuladan foydalaning.
2 – TAJRIBA: Molekulalarning tezlik bo’yicha taqsimlanishini o’rganish.
Tizimga brigadangiz jadvalida ko’rsatilgan T
1
temperatura bering.Tezlik
qiymatlarini 2‐jadvaldagiga yaqinroq tanlang , “Rause” tugmachasini bosing va
tezligi berilgan diapazonda yotgan moekulalar soni N ni
7
2
sanang.Natijalarni 2‐jadvalga yozing. Avval “Start” tugmachasini, bir necha
soniyadan so’ng esa “Rause” tugmachasini bosish orqali yana bir oniy suratga
ega bo’ling va undagi berilgan tezlikda harakatlanayotgan molekulalarni
sanang. Har bir tezlik uchun 5 ta o’lchash bajaring va natijalarni 2‐jadvalga
yozing. So’ngra tezlikni o’zgartirib ( 5 ta tezlik uchun) o’lchashlar bajarib
natijalarni 2‐jadvalga yozing.
Keyin esa 1‐jadvalda ko’rsatilgan T
2
temperaturani o’rnatib 2‐tajribadagi
barcha punktlarni bajaring va natijalarni 3‐jadvalga yozing.
1‐JADVAL
Temperaturaning tahminiy qiymatlari (O’zgartirish kiritmang!!)
Brigada
1
2
3
4
5
6
7
8
T
1
150
200
250
300
350
400
450
500
T
2
700
740
770
800
840
870
900
930
2 va 3‐jadval (bir biriga o’xshash)
O’lchash natijalari T = ____ K da
v
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
[km/s]=
N
1
N
2
N
3
N
4
N
5
N
o’r
Natijalarni qayta ishlash va hisobotni tayyorlash:
1. Zarrachalar sonining o’tacha qiymati N
o’r
ni hisoblang va jadvalga kiriting.
2. N
o’r
( ) bog’lanishni nazariy va amaliy shaClarining grafigini chizing. Nazariy
bog’lanishni kompyuter ekranidan chizib olish mumkin (Mos masshtab qo’ygan
holda)
3. Har bir temperatura uchun v
aniq
ning (?) amaliy qiymatini aniqlang.
4. Aniq tezlikning temperatura bilan bog’lanish v
aniq
(T) grafigini chizing.
7
3
5. Bu grafikdan molekula massasini aniqlang:
m 2 k
(
T )
.
(
aniq
2
)
6. Massasi o’lchangan molekula massasiga yaqin bo’lgan gaz tanlang.
7. Olingan javoblar va grafiCar hususida mulohaza yuriting.
O ’ z g a r m a s q i y m a t l a r
gaz
vodorod
geliy
neon
azot
kislorod
Molekula massasi 10
‐27
kg
3.32
6.64
33.2
46.5
53.12
O’z o’zini tekshirish uchun savol va topshiriqlar:
1. Biror o’lchashning qanday bajarilishi to’g’risida tushuncha bering.
2. Tezlik qiymatini o’lchashda qanday usuldan foydalanilganini tushuntiring.
3. Taqsimot funksiyasi nima?
4. Qiymatning taqsimot funksiyasi va tezlik proyeksiyasi o’zaro qanday
bog’langan?
5. Ideal gaz molekulalari tezligini taqsimot funksiyasi grafigining o’ziga xos
hususiyatlari nimadan iborat?
6. Agar f(A) taqsimot funksiyasi ma’lum bo’lsa A fizik kattalikning o’rtacha
qiymati qanday aniqlanadi?
7. Molekulalarning o’rtacha tezligini hisoblash formulasini yozing.
8. Molekulalarning o’rtacha kvadratik tezligini hisoblash formulasini yozing.
9. Molekulalarning aniq (?) tezligini hisoblash formulasini yozing.
10. Ideal gaz molekulalarini o’rtacha tezligining ifodasini yozing.
11. Ideal gaz molekulalarini o’rtacha kvadratik tezligining ifodasini yozing.
12. Ideal gaz molekulalarini aniq (?) tezligining ifodasini yozing.
13. Ideal gaz molekulalarining o’rtacha va o’rtacha kvadratik tezliCari necha
foizga farq qilishini hisoblang.
14. Ideal gaz molekulalarining o’rtacha va aniq (?) tezliCari necha foizga farq
qilishini hisoblang.
7
4
4 . 2 – L a b a r a t o r i y a i s h i
Havo uchun molyar issiqlik sig’imlari o’rtasidagi munosabat c
p
/c
v
ni
aniqlash
Ishning maqsadi – Havo uchun Adiabata ko’rsatkichi
C
p
/
C
v
ni
aniqlash
Asosiy nazariy ma’lumotlar
Issiqlik almashinuvisiz boruvchi termodinamik jarayon – Adiabatik
jarayon deyiladi.
PV koordinata o’qlarida adibatik jarayon tenglamasini
keltirib chiqaramiz.
Quyidagi formula istalgan termodinamik jarayon uchun qo’llanilishi
mumkin.
Q dU A
(1)
Bu yerda
Q
‐ sistemaga berilgan o’ta kichik issiqlik miqdori;
dU
‐ Ichki
energiyaning o’ta kichik o’zgarishi;
A
‐ Shu termodinamik jarayonda
bajarilgan juda kichik ish.
Adiabatik jarayon uchun (1) munosabat quyidagi ko’rinishga keladi:
dU A 0
(2)
Demak ideal gaz uchun:
dU C
v
dT
(3)
A pdV
(4)
Bu yerda ‐ modda miqdori;
C
v
‐ O’zgarmas hajmdagi molyar issiqlik
sig’imi;
p ‐ bosim; dT va dV – mos ravishda temperatura va hajmning o’ta
kichik o’zgarishlari. (3) va (4)ni (2)ga qo’yib
C
v
dT pdV
0
ni hosil qilamiz.
Ideal gaz Mendeleev‐Capeyron tenglamasiga bo’ysinadi:
pV
RT.
Bu tenglamani differensiallab
dP, dV
i
dT
lar orasidagi bog’lanishni topamiz
:
pdV Vdp
RdT
.
(4) va ( 6) dan
7
5
dT
pdV Vdp
ga ega bo’lamiz.
(7)
R
(7) ni (5) ga qo’yib adiabatik jarayonda hajm va bosim
bog’lanishining differensial tenglamasini hosil qilamiz:
(
C
v
R) pdV C
v
Vdp 0.
(8)
C
v
R C
p
‐ Ideal gazning doimiy bosimdagi molyar issiqlik sig’imi ekanligini
hisobga olsak (8) dan
C
p
dV dp
0
ni hosil qilamiz
(9).
C
v
V
p
Ma’lumki Ideal gazning molyar issiqlik sig’imlari:
C
p
va
C
v
faqatgina
molekulalarning erkinlik darajasi
i ga bog’liq bo’ladi:
C
p
i
2
2
R; C
v
2
i
R
Demak
y
C
P
ko’rsatkich – bu gaz uchun doimiy qiymatdir. Bundan (9)
C
V
differensial tenglama
pV const
(11)
ko’rinishga keladi
(11) tenglama adiabata tenglamasi (Puasson tenglamasi), koeffitsiyent esa
adiabata doimiysi (Puasson doimiysi) deyiladi. Agar havoning bosimi
atmosfera bosimiga, harorati 27
o
ga teng va uni asosan ikki
atomli molekulalardan tuzilgan ideal gaz (
i= 5) deb hisoblasak unda
havo uchun adiabataning nazariy qiymati:
i
i
2
1,4 (12) ga teng
bo’ladi.
Tajriba dasturi va asosiy qurilmasining umumiy tuzilishi:
Tajriba qurilmasining asosiy qismlari bu: (1a rasmga qarang) havo bilan
to’latilgan
B ballon, ; suyuqliCi (suvli) manometr M va kompressor (u ballonga
ulangan, 1a rasmda ko’rsatilmagan,1b rasmda nasos).
1‐Capan( K1) ballonni
atmosfera bilan birlashtiradi.
1‐Capanning ko’ndalang kesimi juda katta. U
ochilganda ballonda tezlik bilan atmosfera bosimi hosil bo’ladi. Bosimning bu
tezkor o’zgarishi tashqi muhit bilan deyarli issiqlik almashmasdan yuz beradi va
bu jarayonni adiabatik jarayon deb atash mumkin..
2‐Capan yordamida (K2)
ballon uni havo bilan to’ldiruvchi kompressor bilan bog’lanishi mumkin.
7
6
(1 b) rasm. Dasturning asosiy oynasi. Modelli qurilma.
O’lchash natijalarini hisoblashga doir uslubiy ko’rsatmalar.
Ballonga kompressor yordamida havo damlaymiz va
1‐Capanni yopamiz.
Ballondagi havo ozgina qiziydi ammo biroz vaqt o’tgach undagi gaz harorati
xona harorati
T
0
bilan teng bo’lib qoladi. Bunda ballondagi gaz bosimi:
p
1
=p
0
+p’ ga o’zgaradi
(13)
bu yerda
r
0
– atmosfera bosimi;
rʹ
–havoning ortiqcha bosimi (Uni
manometr orqali aniqlash mumkin).
Hozir Capandan uzoqda joylashgan
V
1
hajmni egallab turgan ma’lum
miqdordagi gazni qaraymiz
. Agar 1‐Capanni qandaydir vaqtga ochiq qoldirsak
ballondagi gazning bir qismi uni tark etadi va undagi bosim atmosfera bosimiga
teng bo’lib qoladi (Bunda ballondagi gaz hajmi
V
1
dan
V
2
gacha ortadi (. 2‐
rasmdagi
1
a
jarayon)). Ballondagi temperatura pasayadi chunki gaz ballondan
chiqish jarayonida o’z ichki energiyasi kamayishi hisobiga ish bajardi.
7
7
1
a
jarayonni adiabatik deb hisoblab, (4. 1 ) dan
p
1
V
1
p
0
V
2
.
ni hosil qilamiz (14)
2‐ rasm. PV (Bosim‐hajm) grafigida asosiy jarayonlarning grafik tasviri
1‐Capan yopilgach ballon ichidagi gaz T
0
‐hona temperaturasigacha
izoxorik qiziydi. (
a 2 jarayon). Bunda bosim atmosfera bosimiga nisbatan rʺ ga
ortadi va
p
2
=p
0
+ rʺ ga teng bo’lib qoladi (15)
1 va 2 holatlarda gazlar harorati o’zaro teng shu sababli ular uchun Boyl‐
Mariott qonunini qo’llaymiz:
p
1
V
1
p
2
V
2
.
(16)
(14), (16) tenglamalar sistemasida hajmlar nisbati
V
2
V
1
, ni chiqarib
tashlasak:
p
1
p
1
ni hosil qilamiz.
p
0
p
2
Bu tenglikni logarifmlab shu bilan birga (13) va (15) tenglamalarni qo’llab,
ni topamiz:
7
8
ln(
p
1
p
0
)
ln(1
p
'
p
0
)
.
ln(
p
1
p
2
)
ln(1 (
p
'
p
' '
)
(
p
0
p
' '
))
rʹ va rʺ‐ bosimlar qiymatlari atmosfera bosimidan ancha kichikdir.
x<<1 bo’lganda
ln(1
x) x
bo’ladi. Qiymati
p
0
ga qaraganda kichik
bo’lgan
p’’ning qiymatini hisobga olmagan holda p
0
+p
’’
ni
r
0
ga
almashtiramiz .
Natijada:
p
'
ni hosil qildik.
(18)
p
'
p
' '
(18) formuladagi oriqcha bosim istalgan birlik qiymatni qabul qilishi
mumkin. Bu yerda
rʹ va r’’ni asosan suv ustunining balandligi ya’ni
santimetrda o’lchash qulay. unda:
rʹ (sm suv ust.) = hʹchap (sm)‐ hʹo’ng (sm) ,
rʺ( sm suv ust.) = hʹʹchap(sm)‐ hʹʹo’ng (sm).
(19)
Bu yerda
hʹchap va hʹo’ng – rʹ ni o’lchash jarayonida manometrning o’ng va
chap ustunlarining ko’rsatkichidir..
hʹʹchap va hʹʹo’ng ham rʺ uchun huddi shu
usulda aniqlanadi.
rʺ ni aniqlash uchun aynan adiabatik jarayon yakuniga
yetgach
1‐Capanni yopish kerak. Ammo masalaning yana bir tomoni shundaki
adiabatik jarayon juda qisqa vaqt davom etadi shu sababli uning aniq tugash
vaqtini aniqlash mushkuldir. Shuning uchun
rʺ quyidagi usul bilan aniqlanadi.
Boshlang’ich bosim
rʹ o’zaro teng, ammo 1‐Capanning ochilish davomiyligi t
turlicha bo’lgan holda natijaviy bosim
~
p
" (t)
o’lchanadi.
Atrof muxit bilan
sistemadagi gazning issiqlik almashinish qonuniyatini quyidagi eksponensial
funksiya yordamida ifodalash mumkin:
~
t -
p"(t) p" exp(
) ,
bu yerda ‐ Adiabatik jarayon davomiyligi ‐ Issiqlik almashinuvi tezligini
harakterlovchi o’zgarmas kattalik. s va
t ga nisbatan ni hisobga olmagan
holda ikkala tomonni logarifmlab
~
t
ln
p"(t) ln p"
ni hosil qilamiz
79
3 rasm. Bosim natural logairfmining vaqt bilan bog’lanishi.
~
ln
p"(t)
vaqtga chiziqli ravishda bog’liq bo’lgani uchun
t
→
0 u
ln
p"
ga
intiladi, bu holda
vertikal chiziq bilan tajribada aniqlangan chiziqli grafikning
kesishish nuqtasi
yordamida t=0 da
ln
p"
va
p"
ni aniqlash mumkin (3‐rasm).
I s h n i
b a j a r i s h
t a r t i b i
1).
T
0
temperatura va
r
0
bosim qiymatlari oldindan berilgan bo’ladi.
Sekundomerning o’lchash hatoligi (
t) ni hisobga olmaymiz chunki bu
termodinamik jarayonlar juda sekin boradi. Manometr ustunlaridagi suyuqlik
balandligidagi hatolik (
h) hisobotga talaba tomonidan o’lchab yozib qo’yiladi.
2) Capanlarni boshlang’ich holatga keltiring:
1‐Capan , Ballonni atmosfera bilan tutashtiradi – yopiq.
2‐Capan , Ballonni kompressor bilan tutashtiradi – yopiq.
3‐Capan, Ballonni manometr bilan tutashtiradi ‐ ochiq.
Capanni ochish yoki yopish uchun uning ustiga sichqoncha bilan bosish kerak.
3) Nasosning old tomonidagi «setь» tugmachasiga sichqoncha bilan
bosing va kompressorni ishga tushiring.
8
0
4) Ballonni kompressor bilan tutashtiruvchi
2‐Capanni oching va suvli
manometr orqali ballonda bosim ortishini kuzating.
hʹ
o’ng
‐ hʹ
chap
=(60 70)sm
bo’lgunicha ballonga havo damlang.
5)
2‐Capanni yoping so’ngra nasosni o’chiring. Bilingki agar nasosni 2‐Capanni
yopmay turib o’chirsak nasos orqali havo chiqib ketganligi sababli ballondagi
bosim asta sekinlik bilan pasayadi.
6) Ballondagi harorat hona harorati bilan tenglashishini kuting. Bunda
bosim pasayadi ammo uning qiymati
rʹ dan yuqori bo’lishi kerak. Aks holda
ballonga yana ozroq havo damlang.
7) Bosimni keraCi qiymatgacha pasaytirish uchun
2‐Capanni oching. Havo
nasos orqali ballonni tark etadi va bosim asta sekin pasayadi. Manometrni diqqat
bilan kuzatib turing: bosim keraCi qiymatgacha pasaygach
2‐Capanni yoping.
Manometr ko’rsatkichlarini h
1
maydoniga kiritib qo’ying.
8) 1
‐Capanni t vaqtga oching va so’ngra yoping. t ning tavsiya etilgan
qiymatlari: 2
sek; 4 sek; 6 sek; 8 sek 10 sek. O’tgan vaqt sekundomerda ko’rinib
turadi. Capan ochiq turgan t vaqtni keraCi maydonga kiritib qo’ying.
9) Ballondagi temperatura hona temperaturasi bilan tenglashishini kuting.
Manometrning h
2
ko’rsatkichini keraCi maydonga kiriting va ʺDobavitь v otchetʺ
tugmachasini bosing.
10) 1
‐Capanni oching.
Boshlang’ich bosimni o’zgartirmasdan turli vaqt t qiymatlari uchun tajribani
kamida 5 marta takrorlang.
So’ngra dasturning asosiy menyusidan ʺOtchetʺ tugmachasini bosing va
hosil bo’lgan hisobot formasini to’ldiring. Asosiy menyudagi ʺFayl | Soxranitь
otchetʺ punkti yordamida hisobotni saqlab qo’ying .
Diqqat! Ballondagi temperatura keskin ko’tarilib ketmasligi uchun unga asta
sekinlik bilan havo damlash kerak. Bundan tashqari ustundagi suyuqlikning
quyi darajasi qizil ehtiyot chizig’iga yetib
bormasligi kerak. Aks holda avtomatik ravishda jarayon to’xtatiladi.
O’lchash natijalarini hisoblashga doir ko’rsatmalar
1. Olingan natijalar asosida
ln ~
p"(t)
=
a t + b to’g’ri chiziq yasalib uning
parametrlari
a va b hisoblanadi.
2. Shu parametrlar yordamida ln
pʺ va rʺ hisoblanadi (3‐rasmga qarang).
8
1
3.
rʺ ning rʹ ga nisbatini aniqlang (Olingan natijalar asosida qanday qilib pʹ ni
hisoblash mumkin? )
4. ni (18) formula yordamida hisoblang.
5.
rʹ ni topishdagi nisbiy hatolikni quyidagi formula bilan aniqlang:
p' 2 h
(21)
Shu formulani keltirib chiqaring!
6. Koeffitsiyentlarning nisbiy hatoligini baholash yo’li bilan (
ln rʺ) ni
aniqlang. So’ngra
rʺni quyidagi
rʺ= rʺ (ln rʺ). formula yordamida hisoblang. (22)
7. ni hisoblashdagi nisbiy va absolyut hatoliCarni aniqlang:
p
''
p
'
2
p
''
2
,
p
'
p
''
p
'
p
''
8.
rʹ, rʺ va uchun qabul qilishi mumkin bo’lgan oraliqlarni yozing .
9. ning nazariy qiymati (12) shu oraliqqa to’g’ri kelish kelmasligini aniqlang.
O’z‐o’zini tekshirish uchun savol va topshiriqlar
1. SI birliCar sistemasida hajm, temperatura va molyar issiqlik sig’imlari
qanday birliCarda o’lchanadi?
2.
S
r
va S
v
molyar issiqlik sig’imlariga ta’rif bering.
3. Qanday jarayon adiabatik jarayon deyiladi?
4. Boyl‐Mariott qonunini ta’riflang. Bu qonun qaysi jarayon uchun
qo’llaniladi?
5.
PV koordinata o’qlarida bir nuqtadan boshlanuvchi izoxorik sovutish,
izobarik qizdirish, izotermik va adiabatik kengayish jarayonlari grafigini
tasvirlang.
6. Biror termodinamik jarayon natijasida bajarilgan ish va sistema ichki
energiyasining o’ta kichik o’zgarishini qanday hisoblash mumkin?
7. Molyar issiqlik sig’imlari
S
r
va
S
v
, molekulalarning erkinlik darajasi
i bilan qanday bog’langan?
ning nazariy qiymati qanday?
8. Puasson tenglamaga ta’rif bering?
9. Biror miqdordagi gazning hajmi 2 marta adiabatik kengayganda uning
bosimi qanday o’zgaradi?
10.Adiabatik jarayon tenglamasini isbotlashda qaysi fizik qonunlardan
8
2
foydalanildi?
11. (18) formulani keltirib chiqarishda qaysi lemmalardan foydalanildi va
ular qayn darajada o’z isbotini topdi?
12.
p
p
'
nisbat nechaga teng ?
0
13.Labaratoriya qurilmasi qanday elementlardan tashkil topgan?
14.Ideal gazning ichki energiyasiga tushuncha bering . Bu energiya 1
a
adiabatik jarayonda qanday o’zgarishlarga uchraydi?
15.Bu tajribadagi qaysi grafik
rʺ –ikkinchi ortiqcha bosimga tegishli va
nima uchun?
16.Agar
1‐Capanni 10 sekund davomida ochiq qoldirsak ushbu qurilmada
gaz bilan bog’liq qanday jarayonlar yuz beradi ?
17.Bu labaratoriya ishida biror miqdordagi gazda sodir bo’lgan jarayonlarni
PV
(Bosim‐Hajm) grafigida tasvirlang.
18.“Adiabatik kengayish” jarayonidagi issiqlik almashinuvi 1
a (2‐rasmga
qarang) grafikga va yakuniy natijaga qanday ta’sir ko’rsatadi?
19.Issiqlik muvozanati holatida T temperatura uchun molekulaning bitta
erkinlik darajasiga qanday miqdordagi kinetik energiya to’g’ri keladi?
20.Bir mol gaz uchun
S
r
–S
v
= R ekanini isbotlang
21.Quruq havo qanday komponentlardan tashkil topgan?
8
3
ADABIYOTLAR
1. Savelyev.I.V. Umumiy fizika kursi T.1. M.: «Nauka», 1982.
2. Savelyev.I.V. Umumiy fizika kursi. T.2. M.: «Nauka», 1978.
3. Savelyev.I.V. Umumiy fizika kursi. T.3. M.: «Nauka», 1979.
4. Tixomirov V. Labaratoriya ishlari. Fizika va kompyuterda modellashtirish
bo’yicha,(Moskva 2002).
5. Monaxov V.V., Kojedub A.V. Matematika kafedrasi SPbGU
FOYDALI MA’LUMOTLAR
FIZIK
DOIMIYLAR
Nomlanishi
Belgisi
Qiymati
O’lchov belgisi
Gravitatsion doimiy
yoki G
6.6
7
10
‐11
N m
2
/kg
2
Erkin tushush tezlanishi
g
0
9.8
m s
‐2
Vakuumdagi yorug’lik tezligi
c
3 10
8
m s
‐1
Avogadro doimiysi
N
A
6.0
2
10
26
kmol
‐1
Universal gaz doimysi
R
8.3
1
10
3
J mol
‐1
K
‐1
Bolsman doimiysi
k
1.3
8
10
‐23
J K
‐1
Elementar zaryad
e
1.6 10
‐19
C
Elaktron massasi
m
e
9.1
1
10
‐31
kg
Faradey doimiysi
F
9.6
5
10
4
C mol
‐1
Elektr doimiysi
o
8.8
5
10
‐12
F m
‐1
Magnit doimiysi
o
4 10
‐7
Gn m
‐1
Plank doimiysi
h
6.6
2
10
‐34
J s
8
4
MUNDARIJA
KIRISH
3
Laboratoriya ishlarini bajarishda talabalarning vazifalari
3
Fizik kattaliklarni o‘lchashdagi xatolik turlari
4
Bevosita o‘lchash natijalarining xatoligi. Fizik kattaliklarning o‘rtacha
qiymati, o‘lchashning mutlaq va nisbiy xatoliklari
6
I.MEXANIKA………………………………………….…………………...…….…...10
1.1. Labarotoriya ishi. Mexanik to’lqinlar………….…………..........…......10
AI.ELEKTR VA MAGNETIZM. OPTIKA……………………………….........…..19
2.1. Labarotoriya ishi. Elektr maydonda zaryadlangan zarrachaning
harakati….........................................................................................................…….19
2.2. Labarotoriya ishi. Nuqtaviy zaryadlarning elektr maydoni………...24
2.3. Labarotoriya ishi. O’zgarmas tok qonunlari
31
2.4. Labarotoriya ishi.. O’ziinduksiya hodisasi va manbaning ichki
qarshiligi .To’liq zanjir uchun Om qonuni……….......................................…....37
2.5. Labarotoriya ishi. Magnit maydon…………………….…………..…..41
2.6. Labarotoriya ishi.Elektromagnit induksiya . ………………........…....49
2.7. Labarotoriya ishi. O’zgaruvchan tok zanjirida rezonans
hodisasi….........................................................................................................….....5
4
2.8. Labarotoriya ishi Difraksiya va interferensiya. .…………….......…....57
BI. KVANT OPTIKASI.ATOM FIZIKASI…………………...........…………......62
3.1. Labarotoriya ishi. Tashqi fotoeffekt…………………............…....…... 62
3.2. Labarotoriya ishi. Atomar vodorodning nurlkanish
.spektri........................................................................................……………….…. .66
IV. MOLЕKULYAR FIZIKA……............................................…………………..…71
4.1. Labarotoriya ishi. Maksvell taqsimotlari……………………...……....71
4.2. Labarotoriya ishi. Havo uchun molyar issiqlik sig’imlarining nisbati
C
p
/C
v
ni aniqlash……………………………………………………………...……75
ADABIYOTLAR
84
AYRIM FOYDALI MA’LUMOTLAR
84
MUNDARIJA
85
8
5
1>
Dostları ilə paylaş: |