Toshkent 2020 yil



Yüklə 8,64 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə158/452
tarix28.11.2023
ölçüsü8,64 Mb.
#168408
1   ...   154   155   156   157   158   159   160   161   ...   452
EKOLOGIYA. Дарслик.2020.Muftaydinov

 
 
 
 


Q.X.Muftaydinov, H.M.Qodirov, E.Yu.Yulchiyеv Ekologiya.
153 
VIII Bob.

Atmosfera havosini ifloslanishi. REK, RET haqida 
tushunchalar.

VIII.1. Atmosfera havosini zararli kimyoviy moddalar bilan ifloslanishini 
nazorat qilishda REK va RET bilan taqqoslash. 
Havo, suv va tuproqning 
zararli kimyoviy moddalar bilan ifloslanishini azorat qilish ularning atrof-muhit 
ob‘ektlaridagi miqdorini o‗lchash natijalarini ushbu moddalarning 
ruxsat etilgan 
kontsentratsiyalari
(REK) bilan taqqoslashga asoslangan. 
REK (ruxsat etilgan kontsentratsiya)
–zararli moddaning hajm (havo, suv) 
yoki massa (tuproq) birligidagi shunday eng yuqori miqdoriki, cheklanmagan vaqt 
davomida har kuni ta‘sir qilganda organizmda hech qanday patologik o‗zgarishlar, 
shuningdek, avlodlar uchun nohush irsiy o‗zgarishlar keltirib chiqarmasligi kerak. 
REK kattaliklari atmosfera havosi uchun 1 m
3
havodagi moddaning mg dagi 
miqdori (mg/m
3
) bilan ifodalanadi. 
REK ni belgilash (ishlab chiqish) jarayoni juda uzoq (taxminan 1 yil) va 
qimmatlidir. Shuning uchun so‗nggi yillarda ko‗proq quyidagi 
vaqtinchalik 
gigienik normativlar
ishlab chiqishga ko‗proq e‘tibor berllmoqda:
-TTXD (ta‘sirning taxminiy xavfsizlik darajasi)
aholi turar joylari 
atmosfera havosidagi ifloslovchi moddaning eng yuqori ruxsat etiladigan miqdoriy 
me'yoridir. TTXD (mg/m3) 3 yil muddatga belgilanadi. Bu muddat tugaganidan 
so'ng u qayta ko'rib chiqishi yoki REK o'zgartirilishi kerak; 
-
TRD (taxminiy ruxsat etilgan ta‘sir darajasi)
kimyoviy moddaning 
xo'jalik-ichimlik va madaniy-maishiy suv obyektlari suvidagi ruxsat etilgan 
konsentratsiyasidir. TRD (ta'sirning taxminiy ruxsat etilgan darajasi) vaqtinchalik 
gigiyenik normativdir. Toksiklik bashoratining hisob-kitob va ekspress 
eksperimental usullari asosida ishlab chiqiladi va 3 yillik muddatga belgilanadi, 
muddat tugagandan so'ng u qayta ko'rib chiqiladi yoki REK o'zgartiriladi. REK 
dan farqli tomoni, u mg/L da ifodalanadi;

Yüklə 8,64 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   154   155   156   157   158   159   160   161   ...   452




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin