Erciyes Týp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 28 (4) 230-232, 2006

230

Erciyes Týp Dergisi (Erciyes Medical Journal)  28 (4) 230-232, 2006

1

Pamukkale Ün. Týp Fak. Hematoloji BD., Denizli, Turkey.

2

Erciyes Ün. Týp Fak. Dedeman Hast., Hematoloji BD., Kayseri, Turkey.

Geliþ Tarihi: 9 Aralýk 2004

Giriþ

Santral venöz kateterizasyon periferik damar yolu

bulunamayan, sýk intravenöz mayi ve transfüzyon

gereken hastalarda  sýklýkla uygulanan bir yöntemdir.

Hemato-onkolojik hasta grubunda bu endikasyonlara

ek olarak standart kemoterapi uygulanýmý veya yüksek

doz tedaviyi takiben yapýlan periferik hematopoietik

kök hücre transplantasonu (PHKHT)  sýrasýnda  kalýcý

veya geçici santral venöz kateterizasyon gerekebilir.

Yine, PHKHT sonrasýnda eritrosit-trombosit

süspansiyonu transfüzyonu, febril nötropenik hastalarda

uygulanan intravenöz antibiyotik tedavisi için de

sýklýkla santral venöz kateter takýlmaktadýr (1, 2).

Bununla birlikte, perkütan santral venöz kateter

takýlmasý uzun süreli damar yolu saðlarken; tromboz,

katater infeksiyonu ve septisemi gibi komplikasyonlara

da yol açabilir. Özellikle subklavian ve internal juguler

vene kateterlere baðlý yüksek oranda vena kava superior

sendromu riski vardýr.

Ýnternal juguler ven katateterizasyonun çok nadir

görülen bir  komplikasyonu da Horner sendromudur.

Literatürde, çeþitli hasta gruplarýnda gerek taný gerekse

tedavi amaçlý uygulanan internal juguler ven

kateteterizasyona baðlý Horner sendromu bildirilmekle

birlikte, kateterizasyonun çok sýk kullanýldýðý hemato-

onkolojik hasta grubu ile ilgili çok fazla yazý

bulunmamaktadýr (3-5).

JUGULER SANTRAL VENÖZ KATETERÝZASYONA BAÐLI HORNER

SENDROMU: BÝR OLGU SUNUMU

Horner’s Syndrome Secondary to Internal Jugular Catheterization: A Case Report

Ýsmail Sarý

1

, Aysun Aybal

2

, Bülent Eser

2

, Aydýn Ünal

2

, Fevzi Altuntaþ

2

,

Ali Ünal

2

, Mustafa Çetin

2

Abstract

We present a case who developed Horner’s syndrome

following repeated attempts at catheterization of the internal

juguler vein for parenteral antimicrobial drug administration.

No other neurologic finding or evidence of mass lesions in

the neck or pulmonary apex could be determined. Horner’s

syndrome should be considered as a possible complication

of percutaneous internal juguler vein catheterization.

Key Words: Catheterization; Horner syndrome; Juguler

veins.

Özet

Bu yazýda, periferik damar yolu açýlamamasý nedeniyle

internal juguler vene kateter takýlan ve sonrasýnda Horner

Sendromu geliþen non-Hogkin lenfomalý bir olgu

sunulmuþtur. Boyun bölgesi ve pulmoner apekste kitle

lezyonunun olmamasý, diðer nörolojik bulgularýn normal

olmasý, Horner sendromunun internal juguler vene kateter

takýlmasýna baðlý olduðunu düþündürmektedir.

Anahtar Kelimeler:

 Horner sendromu; Juguler ven;

Kateterizasyon.

OLGU SUNUMLARI (Case Reports)

meydana gelir. Ýkinci sýra nöronlar (pregangliyonik

lifler), yukarý torasik korddaki intermediolateral hücre

kolonlarýnýn çevresindedir. T1-2 spinal sinirle dýþarý

çýktýktan sonra, boyunda yukarý servikal ganglion ile

sinaps yapmak için aþaðý ve orta servikal ganglionlarý

geçer. Akciðer apeksinde yeralan tümörler, boyun

bölgesindeki travma ve cerrahi iþlemler pregangliyonik

Horner sendromuna neden olur. Üçüncü sýra nöronlar

veya post ganglionik lifler, karotid arter ile birlikte

orbitaya ve silier sinirlere ulaþýr. Bir kýsým lifler ise

eksternal karotid arter ve dallarý ile yüzdeki ter bezlerine

ulaþýr. Postganglionik Horner sendromu; kavernöz

sinüs, orta kulak, karotid kanal, boyun bölgesinde

geliþen tümörler ve bu bölgelerdeki inflamatuar

lezyonlar ile meydana gelebilir (6, 7).

Söz konusu olguda kateterizasyon amaçlý tekrarlayan

giriþimler sonucu preganglionik Horner sendromu

geliþmiþtir. Boyun bölgesi ve pulmoner apekste kitle

lezyonunun olmamasý, diðer nörolojik bulgularýn

normal olmasý, Horner sendromunun internal juguler

vene katater takýlmasýna baðlý olduðunu

düþündürmektedir. Bu durum sadece tekrarlayan

giriþimlerde deðil, deneyimli kiþiler tarafýndan ilk

seferde takýlan kataterler sonrasýnda da görülebilir.

Preganglionik Horner Sendromunun, travma veya

cerrahi sonrasý meydana gelen C8 veya T1 disk

herniasyonunda, brakial pleksus travmasýnda, kardiak

pacemaker takýlýrken meydana gelebileceði gibi

pnömotoraks, koroner arter bypass cerrahisi sonrasýnda

da oluþabileceði bildirilmiþtir. Ayrýca, anestezik

ajanlarýn epidural uygulamasýnda preganglionik

nöronlarýn geçici olarak bloke olabileceði gösterilmiþtir

(7). Karotid stenozu tedavisinde stent yerleþtirilmesi

sonrasý ayný taraf karotid duvar hematomu geliþmesi

ile Horner sendromu oluþabildiði bildirilmiþtir (8).

Santral venöz kataterin ekstravasküler migrasyonuna

baðlý bir komplikasyonu olan hidrotoraksa sekonder

Horner Sendromu geliþebilir (9).

Olgumuzda Horner Sendromu kýsa sürede geri

dönmüþtür. Servikal zincirde meydana gelen

lezyonlarda sinir liflerindeki rejenerasyon sayesinde

Horner sendromunda kýsa sürede düzelme gözlenebilir.

231

Bu amaçla, yazýmýzda periferik damar yolu

açýlamamasý nedeniyle internal juguler vene kateter

takýlan ve  sonrasýnda Horner sendromu geliþen non-

Hogkin lenfomalý bir olgu sunulmuþtur.

Olgu Sunumu

Yatýþýndan yaklaþýk dört ay önce Anaplastik büyük

hücreli lenfoma tanýsý alan ve 3 siklus CHOP

(siklofosfamid, adriablastin, vinkristin, prednizolon)

kemoterapisine raðmen ilerleme saptanan hasta, daha

agresif bir kemoterapi rejimi uygulanmak üzere

hematoloji servisine yatýrýldý. Yatýþý sýrasýnda yapýlan

fizik incelemede inguinal lenfadenopati üzerinde ülsere

lezyonu ve 38.6 ºC ateþi vardý. Yapýlan tam kan sayýmý

incelemesinde, mutlak nötrofil sayýsýnýn 300 olmasý

üzerine febril nötropeni düþünülerek  intravenöz

sefepim+amikasin tedavisi planlandý.

Periferik damar yolu bulunamayan, uygun antibiyotik

ve ardýndan kemoterapi protokolünün uygulanabilmesi

için uzun süreli damar yolu ihtiyacý olan  hastaya, sað

internal juguler ven kateterizasyonu uygulandý. Kateter

takýldýktan yaklaþýk 24 saat sonra sað gözde miyoz,

göz kapaðýnda pitoz geliþti (Resim 1). Katater

takýlmadan önce yapýlan fizik muayenesi normaldi.

Bilgisayarlý beyin tomografisi normal olan hastanýn

bu bulgularý, santral venöz kateter sonrasý geliþen

Horner sendromuna baðlandý. Kateter çekildikten

sonraki izleminde Horner sendromu bulgularý

kayboldu.

Tartýþma

Horner sendromu; miyozis, pitozis, enoftalmus ve göz

bulgularýnýn olduðu yüz tarafýnda terleme kaybý ile

birlikte kendini gösteren bir sendromdur. Gözün

sempatik duyulanmasýnýn uzun olmasý nedeniyle,

lezyon yeri hipotalamustan itibaren beyin sapýnda,

spinal kord (torasik-segment) düzeyinde, servikal

sempatik ganglionda veya karotid arter üzerindeki

sempatik pleksusta olabilir.

Birinci sýra nöronlar; hipotalamustan yukarý torasik

spinal korda uzanýr. Buradaki hasar genellikle medulla

oblongata veya servikal korddaki lezyonlar sonucu

Ýsmail Sarý, Aysun Aybal, Bülent Eser, Aydýn Ünal, Fevzi Altuntaþ, Ali Ünal, Mustafa Çetin

Erciyes Týp Dergisi (Erciyes Medical Journal)  28 (4) 230-232, 2006

232

REFERANSLAR

1. Landoy Z, Rotstein C, Lucey J, Fitzpatrick J. Hickman-

Broviac catheter use in cancer patients. J Surg Oncol 1984;

26: 215-218.

2. Cogliati AA, Dell'Utri D, Picardi A, et al. Central venous

catheterization in pediatric patients affected by hematological

malignancies. Haematologica 1995; 80: 448-450.

3.Garcia EG, Wijdicks, Younge BR. Neurologic complications

associated with internal juguler vein cannulation in critically

ill patients: a prospective study. Neurology. 1994;44:951-

952.

4. Taskapan H, Oymak O, Dogukan A, Utas C. Horner’s

syndrome secondary to internal juguler catheterization.

Clin Nephrol. 2001;56:78-80.

5. Bourque PR, Paulus EM. Chest-tube thoracostomy causing

Horner’s syndrome. Can J Surg. 1986;29:202-203.

6. Teich SA, Halprin SL, Tay S. Horner’s syndrome secondary

to swan ganz catheterization. Am J Med 1985; 78:168-170.

7. Parikh RK. Horner's syndrome. A complication of

percutaneous catheterisation of internal jugular vein.

Anaesthesia 1972; 27: 327-329.

8. Rosenkranz M, Eckert B, Niesen WD, Weiller C, Sliwka

U. Horner syndrome related to ipsilateral carotid wall

hematoma after stent placement for the treatment of carotid

stenoses. AJNR Am J Neuroradiol. 2003;24:1508-1511.

9. Milam MG, Sahn SA. Horner’s syndrome secondary to

hydromediastinum. A complication of extravascular

migration of a central venous catheter. Chest. 1988;94:

1093-1094.

Juguler Santral Venöz Kateterizasyona Baðlý Horner Sendromu: Bir Olgu Sunumu

Bununla birlikte, superior servikal ganglionda meydana

gelen hasarlar kalýcý olabilir (4).

Sonuç olarak; hemato-onkolojik  hastalarda, damar

yolu problemi veya uzun süreli intravenöz tedavi

nedeniyle internal juguler ven kataterizasyonu sýk

uygulanýr. Bu grup hastalarla uðraþan klinisyenlerin;

sýk görülen kanama, tromboz ve infeksiyon gibi kateter

komplikasyonlarý yanýnda nadir ama olasý bir

komplikasyon olan Horner sendromu açýsýndan da

dikkatli olmasý gerekir.

Resim 1: Internal Juguler ven kateterizasyonu sonrasý

Horner sendromu geliþen hastamýz.

Erciyes Týp Dergisi (Erciyes Medical Journal)  28 (4) 230-232, 2006