Denov tadbirkorlik va pedadagogika instituti

BANKDAGI MAXSUS SCHYOTLARDA BAJARILADIGAN PUL 
MUOMALALARINING HISOBI 
Akkreditiv - bu mol yetkazib beruvchi korxonaga xizmat qiluvchi bankning xaridor 
korxonaga xizmat qiluvchi bank tomonidan qarzni to‘lash haqidagi topshirig‘i. 
Hisob-kitobning akkreditiv shakli asosan shaharlararo hisob- kitoblarda qo‘llaniladi. 
Akkreditiv mol yetkazib beruvchi korxona joylashgan joydagi bankda joylashadi. 
t/r
Muomalalar mazmuni
Schyotlar 
aloqasi
D
K
1
Xaridorlardan pul, valuta mablag‘lari 
kelib tushdi
5210
4010
2
Valuta kursi bo‘yicha ijobiy farq 
summasi kirimga olindi
5210
9540
3
Markaziy bank kursi bo‘yicha xorijiy 
valutaning valuta schyotiga o‘tkazilishi
5210
5530
4
Sotilgan tovarlar uchun pul mablag‘lari 
valuta schyotiga kelib tushganda
5210
4010
5
Safar xarajatlari uchun valuta berildi
4220
5210
6
Valuta 
schyotidan 
mol 
yetkazib 
beruvchilarga 
pul 
mablag‘lari 
o‘tkazildi
6010
5210
7
Bankdan 
kassaga 
valuta 
mablag‘larining kelib tushushi
5010
5210
8
Bankning uzoq va qisqa muddatli 
qarzlarining uzilishi
7810
6810
5210

---

Xaridor korxona o‘zining bankiga akkreditiv ochish haqida ariza topshiradi. Bank 
xaridor korxonaning ma’lum miqdordagi mablag‘ini deponentlashtiradi va bu haqida mol 
yetkazib beruvchi bankka ma’lum qiladi. Akkreditivni korxona o‘z mablag‘lari yoki bank 
qarzi hisobidan ajratishi mumkin. 
Akkreditivlar bo‘yicha hisob-kitob muomalalari amalga oshirilganda quyidagicha 
schyotlar aloqasi belgilanadi: 
Maxsus schyotlarni korxona o‘z vakili orqali uzoq muddat ichida xo‘jalik faoliyatini 
qaysi ma’muriy hududda olib boradigan bo‘lsa o‘sha joyning bankida ochadi. 
Akkreditiv va maxsus schyotlar bo‘yicha hisob-kitoblar 5510- «Akkreditivlar» degan 
schyotda hisobga olinadi. Bu hisob-kitoblarning sintetik va analitik hisobi 3- jurnal 
orderda yuritiladi. 
Rejalik to‘lovlar - korxonalar orasida muttasil tovar-material qiymatliklar jo‘natilib 
yoki xizmatlar ko‘rsatilib turilsa, amalga oshiriladi. 
Rejali to‘lovlar orqali olib boriladigan hisob-kitoblar hisobi mol yuboruvchining 
balansida 4010-«Xaridor va buyurtmachilardan olinadigan schyotlar» bunda «Rejali 
to‘lovlar hisob-kitobi» analitik schyotida yuritiladi. 
Analitik hisob 7 vedomostda har bir debetor bo‘yicha yuritilsa, olib borilsa, sintetik 
hisob 11-jurnal orderda yuritiladi. 
Cheklar bo‘yicha hisob-kitob bir shahar ichida amalga oshiriladi. Hisob-kitob cheki 
orqali schyot egasi o‘z schyotidan ma’lum summani chek olgan korxona schotiga 
o‘tkazish haqida ko‘rsatma beradi. Chek mol yetkazib beruvchi vakiliga berilgan kundan 
boshlab 10 kun davomida haqiqiy bo‘lib, so‘ngra o‘z kuchini yo‘qotadi. 
5520-«Chek daftarchalari» schyoti bo‘yicha 3-jurnal order yuritiladi. Cheklar 
bo‘yicha muomalalarga quyidagicha schyotlar aloqasi beriladi.