Ozonning o‗rganishning ilmiy-texnik asoslar . Yer sirtidan 10 dan 16
kilometrgacha bo‗lgan balandlikda joylashgan, atmosfyera tarkibida bo‗lgan
Yerning Ozon himoya qatlami Quyoshning xavfli ultrabinafsha nurlanishini
zararsizlantiradi va Yer shari aholisining salomatligi hamda atrof-muhitni
muhofaza qiladi. Zamonaviy fan Yerning Ozon qatlami, bundan taxminan 400
million yil oldin paydo bo‗lgan va shu kunga qadar deyarli hech qanday
o‗zgarishsiz qolgan, deb hisoblaydi (bu esa, uni ma‘lum darajada o‗z-o‗zidan
tushunarli holat sifatida qabul qilganliklaridan darak beradi). Shuning uchun jahon
hamjamiyati 1974-yilda chuqur havotir tuyg‘usi bilan Irvindagi Kaliforniya
universtiteti ikki olimining Ozon qatlami sanoat kimyo vositalarining keng
tarqalgan majmui bo‗lmish – xlorftoruglerod(XFU)larning atmosfera havosiga
uzluksiz tashlamalari oqibatida, tahdid ostida turgan bo‗lishi mumkinligi haqidagi
taxminlardan xabardor bo‗ldi.
1974 yilning iyunь oyida F.Shervud Roulend va Mario Molinalar ―Neychur‖
jurnalida nashr etilgan o‗z maqolalarida, odatda barqaror XFUlar stratosferaga
kelib tushganida, Quyoshning ultrabinafsha nurlanishi ta‘sirida parchalana
boshlashi haqidagi nazariy taxminlarini aytganlar. Avvallari indifferentli XFU
tarkibida bo‗lgan, birikmalardan ozod bo‗lgan xlor atomlari stratosfera Ozonining
katta hajmini yemiruvchi zanjir reaktsiyasi jarayonini boshlaydilar - Roulend va
Molina 1 ta xlor atomi 100 000 tagacha Ozon molekulalarini yemirishi mumkinligi
to‗g‘risidagi taxminni aytganlar. Ular shuningdek, atrof-muhitga chiqarib
yuborilayotgan XFU darajasi barqarorlik doirasidan ortiq bo‗lishi va u
pasaytirtirilmasa, buning hammasi stratosferadagi Ozonni katta hajmda
qisqarishiga olib kelishi mumkinligi haqidagi fikrni aytganlar. Ozonning bunday
tarzda yemirilishi oqibatlari hammasidan ko‗ra teri saratoni kasalligining
ko‗payishi, genetik mutatsiya, qishloq xo‗jaligi ekinlari zararlanishi va dunyo
iqlimi uchun fojiali oqibatlarga olib kelishi ehtimoldan xoli emas, shuning uchun
zudlik bilan XFUlarni qisqartirish choralarini ko‗rish zarur.