Agar har kunlik ish ichki nazorat ostida bo’lsa, daromadlar ko’payadi. Kundalik ish
ishonchli bo’lsa daromadni yo’qotish xavf-xatari ham pasayadi. Ichki nazoratning tuzilishi
turli xil bo’lishi, korxona faoliyati, uning hajmi, EHM bilan jihozlanganligi, rahbariyatning
shaxsan nazorat qila olish imkoniyatlari va ko’plab boshqa omillarga bog’liq.
PUXTA TASHKIL
ETILGAN ICHKI
NAZORAT TIZIMI
ELEMENTLARI
Axborotlar
ni to’plash
tizimi
mavjud
xatolarni
o’z vaqtida
aniqlaydi
Amaldagi
mas’uliyat tizimi
har qanday
vazifani boshdan
oxirigacha yakka
o’zi amalga
oshirishiga
yo’l
qo’ymaydi
Har qanday
muomala
larni
muvofiqlashti
rish tizimi
mavjudligi
Inventariz
atsiya
muntazam
ravishda
o’tkaziladi
Buxgalte
riya
hisobotla ri
va rejadan
chetga
chiqishlar
tahlili
qilinadi
Ichki nazorat tizimini baholashning asosiy maqsadi - auditni rejalashtirish, shuningdek
auditorlik amallarining turlarini, o’tkazish vaqtini va hajmini aniqlash uchun puxta zamin
yaratib, ularni auditorlik tekshiruvining dasturida aks ettirishdan iborat. Faraz qilaylik,
auditor tomonidan dastlabki auditorlik tekshiruvi dasturi tayyorlangan va u oldinda turgan
ishlarning borishi to’g’risida ma’lum tasavvurga ega.
Xatda ichki nazorat tizimining muammolari bilan bog’liq faktlar bayon qilinib, auditor
bular haqida mijoz-korxona boshqaruvini xabardor qilishi lozim. Chunki, bu muammolar
ichki nazorat tizimining tarkibi va faoliyat ko’rsatishida sezilarli kamchiliklar mavjudligidan
Auditor ichki nazorat tizimini o’rganish va baholash jarayonini
o’tkazish hamda hujjatlashtirishning namunaviy shakllari
Maxsus ishlab chiqilgan testlar
Rahbar xodimlar va buxgalteriya xodimlarining fikrlarini
aniqlash uchun namunaviy savollar ro’yxati
Maxsus blankalar va tekshiruv varaqalari, bloksxemalar va
grafiklar
Kamchiliklar ro’yxati, bayonnomalar yoki dalolatnomalar
Ichki nazorat tizimini baholashga ta’sir
etuvchi omillar
Auditorlik hisobotining tahliliy
qismida ichki nazorat holatini
ekspertiza qilish natijalarini aks
ettirish zarur
Ichki nazoratning maqsadi korxona
rahbariyati uchun ham, auditor
uchun ham bir xil - buxgalteriya
hisobotining
ishonchliligi
va
ob’ektivligini ta’minlash
|
