Mexanizatsiyalash muhandislari instituti

---

1 
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O`RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
 
TOSHKENT IRRIGATSIYA VA QISHLOQ XO‘JALIGINI 
MEXANIZATSIYALASH MUHANDISLARI INSTITUTI 
 
 
 
 
 
 
 
R.T.Gazieva, X.N.Ismatullayev, Ch.Ohunboboeva 
MUTAXASSISLIKKA KIRISH 
(o quv qo‘llanma) 
 
Toshkent – 2018 y. 

---

2 
Ushbu o‘quv qo‘llanma «Mutaxassislikka kirish» fanidan 5311000-
Texnologik jarayonlar va ishlab chiqarishni avtomatlashtirish va boshqarish”( suv 
xo`jaligida) bakalavriat yo`nalishiga mo‘ljallangan. O‘quv qo‘llaanmada ushbu 
ta’lim yo’nalishi malaka talablari , yo’nalishning xisisiyatlari,
 
gidromeliorativ 
tizimlarda avtomatlashtirish va boshqarish bo’yicha mutaxassisning o’rni,
 
gidrotexnika inshootlari, suv omborlari, nasos stansiyalarining avtomatik rostlash 
tizimlarida qo’llanuvchi zamonaviy avtomatlashtirish qurilmalari haqida 
ma`lumotlar keltrilgan.
Taqrizchilar:
A.S Kabildjanov -
TATU xuzuridagi Axborot kommunikasiya - texnologiyalari 
ilmiy innovasion markazi, laboratoriya mudiri 
texnika fanlari nomzodi, dotsent. 
T.Bayzakov –
TIQXMMI, “Elektr texnologiyalar va va elektr lihozlaridan 
foydalanish” kafedrasi dotsenti, t.f.n
 
© Toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash muhandislari 
institute 

---

3 
Mundarija 
Kirish 
5 
1 
Gidromeliorativ tizimlarda avtomatlashtirish va boshqarish 
bo’yicha mutaxassisning o’rni
9 
1.1. «Ta’lim to‘g‘risida»gi qonun va uning mohiyati 
9 
1.2 
«Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» va uning mohiyati 
9 
1.3 
2017−2021 yillarda O‘zbekistonni rivojlantirish harakatlar 
strategiyasining ustuvor yo‘nalishi
15 
1.4. 
5311000 – Texnologik jarayonlar va ishlab chiqarishni 
avtomatlashtirish va boshqarish (suv xo
‘
jaligida)
bakalavriat ta’lim 
yo’nalishi malaka talablari va o’quv rejasi tarkibi. Mutahassislikka 
qo’yiladigan talablar va ularning ish faoliyati
17
2 
O’zbekiston Respublikasi gidromeliorativ tizimlarining holati 
23 
2.1 
Respublika qishloq va suv xo‘jaligi tiziminingbugungi holati va 
istiqbollari
23 
2.2 
Sug‘orish tizimlarini avtomatlashtirish va boshkaruvi masalalari
26 
2.3 
Gidrotexnika inshootlarining joylashtirilishi va ishlash sharoitlari
30 
2.4 
Nasos stansiyalarini ishlatish xususiyatlari
53 
3 
Yerlarni sug‘orishni avtomatlashtirishning umumiy masalalalari 
59 
3.1 
Yerlarni sug‘orish usullari va texnikasi. Ularga qo‘yiladigan 
talablar
60 
3.2 
Sug‘orish tizimlarini avtomatlashtirish vazifalar 
62 
3.3. 
Yer yuzasidan sug‘orish usullari va ularga qo‘yiladigan talablar
64 
IV 
Gidrotexnika inshootlari, suv omborlari, nasos stansiyalarining 
avtomatik 
rostlash 
tizimlarida 
qo’llanuvchi 
zamonaviy 
avtomatlashtirish vositalari 
85 
4.1 
Avtomatlashtirish tizimi elementlari haqida umumiy tushunchalar
85 
4.2 
Avtomatlashtirish tizimi elementlari haqida umumiy tushunchalar
92 
4.3. 
Avtomatlashtirilgan tizimlarning turlari
95 
Foydalanilgan adabiyotlar
99 
Ilovalar 
100