INTERNATIONAL CONFERENCE ON INNOVATIVE DEVELOPMENT OF EDUCATION” 2022/19
14
aylantiradi hamda ularning belgilangan manzil tomon ya’ni B PC-2 qurilmaga
himoyalanmagan aloqa kanallaridan yo‘naltiradi.
Uchinchi bosqichda, qabul qiluvchi B PC-2 shifrmatnlarni olish jarayonida A PC-
1 qurilmadagi shifrlangan ma’lumotlarni shiflash kaliti va funksional kalit yordamida
belgilangan tartibdagi dastlabi matnga qaytaradi hamda ikki tomon bu kalitlardan bir
necha marta foydalanishi mumkin bo‘ladi.
Ma’lumotlarni shifrlash algoritmini tushuntirish uchun axborotni shifrmatnga
o‘tkazish hamda o‘girilgan shifrmatnni qayta dastlabki axborotga o‘tkazish
jarayonlarida qo‘llaniladigan zarur matematik obektlarni bayon etish quyidagicha
ta’riflanadi. Ma’lumotlarni shifrlash algoritmida modul arifmetikasining
diamatritsalar algebrasidan foydalaniladi, bunda, hisoblashning qiyinlik darajasi
matritsalar algebrasidagi singari bajariladi.
Shifrmatnga
o‘girish va dastlabki matnga o‘girish protseduralarida
foydalaniladigan diamatritsalar algebrasining asosiy amali diamatritsaning belgilangan
mudul bo‘yicha diamatritsaga teskarilash amali hisoblanadi. Bu amallarda ikki
o‘lchamli seans kaliti massivning maxsus tuzulmali 4x4 tartibli kvadrat diamatritsa
bilan aks ettiriluvchi qismlari ishtirok etadi, maxsus tuzilmali diamatritsa uchun barcha
diognal elementlar bir xilligi, 1-satrdagi nodiagnal elementlar, shuningdek 2-satrning
boshi va oxiridagi elementlar, shunungdek 2-satrning boshi va oxiridagi elementlar
ham birxilligi xosdir. 4x4 tartibli maxsus tuzilmali diamatritsa bayt darajasida 10 ta
element asosida shakllanadi. Ya’ni deylik quyidagicha d
0
, d
1
, d
2
, d
3
, d
4
, d
5
, d
6
, d
7
, d
8
,
d
9
, elementlar asosida shaklangan diamatritsa hosil qilinadi matematik ifodasida.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI: (REFERENCES)
1.
Kuryazov D.M., Sattarov A.B., Axmedov B.B. Blokli simmetrik shifrlash
algoritmlari bardoshliligini zamonaviy kriptotahlil usullari bilan baholash. O‘quv
qo‘llanma. Toshkent. 2017
2.
O‘z DSt 1105:2009 Axborot texnologiyasi. Axborotning kripto-grafik
muhofazasi. Atamalar va ta’riflar.
Dostları ilə paylaş: |