Biologiya 5 new indd

edurtm_uz
0 ^ .
1. 0 ‘simliklar qanday xususiyatlarga ega?
2. 0 ‘simliklar tabiatda qanday ahamiyatga ega?
• f . 3. Nima uchun 
0
‘simliklar kislorod manbai hisoblanadi?
4. 0 ‘simliklarni sistematikaga solishda qanday birliklardan foy­
dalaniladi?
5. O‘simliklar dunyosi qanday guruhlarga bo‘ linadi?
6. Makkajo‘xori sistematikasini aytib bering.
28-rasmni ko‘rib chiqing. Berilgan matnni o‘qib, savollarga ja­
vob bering.
2 8 - r a s m . Pristli tajribasi.
38

---

r
^
o
© e d u rtm _ u z
Ta'lim Markazi
1771-yilda britaniyalik tabiatshunos olim Jozeff Pristli quyidagicha 
tajriba o‘tkazdi (28-rasm). Ikkita shisha idish ostiga bittadan sichqon 
qo‘yib, ikkinchi shisha idishga tuvakdagi o‘simlikni ham joylashtirdi. 
Ma’ lum vaqt o‘tgandan so‘ ng birinchi idish ostidagi sichqon o‘ lib 
qoldi, ikkinchi idishdagisi esa tirik qoldi.
1. Birinchi idishdagi sichqonning o‘limiga nima sabab bo‘ ldi?
2. Nima uchun ikkinchi idishdagi sichqon tirik qoldi?
3. Siz bu tajribadan qanday xulosaga keldingiz?
2. 
Dorivor qoqio‘tning rasmidan foydalanib, daftaringizga uning 
tashqi tuzilishi haqida ma’ lumot yozing.
Dorivor q oqio‘ t
Tashqi tuzilishi
Ж
2 -a m a liy
m a s h g ‘ ulot. 
0 ‘ s im lik la r 
barg id a n
g e rb a riy
^ ^ ta y y o rla s h .
Kerakli jihozlar. 10 xil o‘simlik barglari, oq qog‘oz, skotch, 
gazeta, faner bo‘ laklari.
Ishni bajarish ta rtib i.
1. Maktab yoki uyingiz atrofidagi 10 xil o‘simlik bargidan na- 
muna oling.
2. Quruq latta bilan changini arting.
3. Gazeta yoki qog‘oz orasiga bargni tekis qilib joylashtiring.
39

---

4. Har bir bargni gazeta orasiga olib, tayyorlangan namunalarni 
bir-birining ustiga taxlang.
5. Namunalar tekis qurishi uchun ularni ikkita faner orasiga 
joylashtiring.
6. Namunalar mog‘orlab qolmasligi uchun ustidagi gazetalarni 
har kuni almashtiring.
7. Barglari qurib qotgach, oq qog‘ozga skotch yordamida yo- 
pishtiring.
8. Ota-onangiz yoki o‘qituvchingiz yordamida quritilgan barg 
qaysi o‘simlikka tegishli ekanligi va namuna olingan sanasini 
barg tagiga yozib qo‘ying.
9 - § T u b a n o ‘ s i m l i k l a r
S u v o ‘ t la r tuban o ‘simlik b o ‘ lib, tanasi organlarga b o ‘ linmagan- 
ligi sababli,