Forobiv foz1l odamlar t o s h k e n t «o z b e k I s t o n m I l L i y e n s I k L o p e d I y a s i» d a V l a t L m I y n a s h r I y o t I 84(5U)1 a b u n a s r f o r o b I y. F 4 Fozil odam lar shahri

A B U N A S H F O R O B I Y
a y ta d ik i, b o s h q a r u v tu r l a r i n i n g so n i q o n u n c h i l i k n i n g soniga 
m u t a n o s i b d u r , c h u n k i h o k i m i y a t q o n u n l a r g a b o ‘y s u n a d i ,
u l a r d a n hosil boMadi va u la rg a a s o s la n a d i. B o s h q a ru v h a m
q o n u n l a r n i n g s o n ig a va m a v q e ig a bogMiq. Y axshi b o s h q a r u v , 
y a x s h i q o n u n l a r g a b o g ' l i q , y o m o n b o s h q a r u v - y o m o n
q o n u n l a r g a , y e tu k b o s h q a r u v - y e tu k q o n u n l a r g a bogMiq.
A f lo tu n ay ta d ik i, o ‘z in in g k a m o la ti y o x u d d av lati bilan 
yoki s h u h r a t i b ilan h a m d a t a h s i n g a s a z o v o r b o M m a y d ig a n va 
d ilx u s h h i s o b l a n m a y d i g a n b i r o r x u s u s iy a ti b ila n k e k k a y ib
y u r u v c h i h o k i m l a r t a k a b b u r h o k i m l a r d i r , a s l i d a h o k i m ,
f u q a r o l a r n i n g p o k d o m o n l i g i g a e ’t i b o r b e ris h i, h a m d a o ' z
shaxsiyati va k o ‘ngilxushligi b ila n g in a s h u g ‘u l l a n u v c h i b a ’zi 
b e h a y o l a r g a x u d o n o m i d a n s h a fq a ts iz m u n o s a b a t d a boMishi, 
g o ‘zal va d ilx u s h t a a s s u r o t q o l d i r m a y d i g a n l a r g a m u r u v v a t 
k o ‘rsatm asligi z a ru r. A f lo tu n , h o k i m n i n g n i m a l a r g a e ’tib o r 
b e rish i h a q i d a y o z a d i. Bu av v alo —m o d d i y h u z u r , soMigra 
ru h iy , k ey in u lard a n ta s h q a r i boMgan b a r c h a n a rs a la r, o ‘z 
n a v b a ti b i l a n . A f l o t u n , k o ' p g a p i r i s h b ila n q i z i q i b k e tib
m is o lla r keltiradi, c h u n k i u la rn i foydali hisoblaydi va n ih o y a t, 
o'gMllar va o t a l a r h a q id a g a p ira d i. U l a r q a n d a y boM ish lari 
k e ra k , q o n u n l a m i q a n d a y b a ja r is h a d i, h a y o t yoMi q a n d a y
b o s h l a n a d i , u m rla ri o x irid a u la r n i m a l a r g a e rish ish la ri h a q id a
fik r y u rita d i. SoMigra, u s h b u m e h r - s h a f q a t yoMining q iy in va 
yengil t o m o n l a r i n i t u s h u n t i r i b b e ra d i. S h u m u n o s a b a t bilan 
u m a s h h u r s h e ’r l a r d a n m is o lla r keltiradi.
A f l o t u n n i n g f i k r i c h a , a g a r s h o i r , b a h s l a s h u v c h i y o k i 
m u t a k a l l i m ( n o t i q ) b ir - b ir ig a z id fik rlar a y tsa la r, u h o ld a
so h ib i q o n u n faq at foy d a k eltiru v c h i jih a t l a r i n i h i m o y a qilishi 
z a ru r. U , oMgan o d a m l a r n i k o 'm i s h m a r o s i m i , k a fa n bilan 
o 'r a s h h a q id a s h o i r l a r n i n g m u l o h a z a l a r i d a n m is o lla r keltirib. 
bu h a q d a so h ib i q o n u n n i n g fikri q a n d a y boMishi zarurligi va 
azasi t u tila y o tg a n o d a m l a r n i n g o 'z l a r i (vasiyat qilib) n i m a
d e g a n la rin i in o b a tg a olish kerakligi t o ‘g brisida yozad i. A flo tu n , 
o d a m l a r g a q o n u n n i m a n z u r etish u c h u n q a n d a y c h o r a l a r
koM'ish kerak lig in i t u s h u n t i r a d i va m isol ta r iq a s id a b o la la r
b i l a n m u l o y i m m u o m a l a d a b o M u v c h i s h i f o k o r h a q i d a
78

---

--------------------------------------
A F L O T U N Q O N U N L A R I M O H I Y A T I
s o lzla y d i, s o ‘ng h a m m a t a b i b l a r o ‘z y u m u s h l a r i g a k o kra b ir- 
b irla rig a o ‘x s h a s h lik la rin i e sla ta d i. X u d d i s h u n g a o ‘x s h a s h , 
o d a m l a r n i t o ‘g bri y o i d a n y e t a k l a b b o r i s h d a va a m a l d a g i
q o n u n l a m i h u r m a t qilish h a m d a b o s h q a l a r u c h u n s a q la b
q o lis h g a m a j b u r q ilis h d a so h ib i q o n u n l a r g a h o k i m l a r ta q lid
q ila d ila r . A f l o t u n n i n g f i k r i c h a , s h a h a r a h o l i s i n i n g s o n i n i
ta rtib g a s o l i s h n in g asosi — n i k o h va t u g ‘ilish h a q id a g i q o n u n
boMishi zarur. U oliy darajada tartibli va yaxshi ishlangan boMishi 
kerak. A flotun b a 'z i chalkashliklar h a q id a va o ‘sh a zam onlardagi 
q o n u n l a r d a j a r i m a h a m d a j a z o kabi c h o r a l a r boMganligini 
eslatib oMadi.
A f l o t u n , q o n u n l a m i y a r a t i s h d a n a v v a l m u v a f f a q i y a t l i
k e lish u v la r, m a j b u r i y a t l a r va ta b iiy h o la t kabi ta y y o rg a rlik
c h o r a l a r i k o ' r i l m a g a n boMsa, q o n u n l a r i n s o n l a r y u r a g ig a
h e c h j o boM maydi, d e b tu s h u n tir a d i. K e lis h m o v c h ilik in so n la r 
o r a s i d a g i m u n o s a b a t l a r n i b u z u v c h i b i r o m i l d i r . S h u n d a y
b oM ganda o d a m l a r b irla s h tiru v c h i va fikrlarini j a m l a y d i g a n
q o n u n g a m u r o j a a t e tish g a ehtiyoj sezadi. U z o q d a v o m e tu v c h i 
a x lo q in q iro z i v a x a lq q a m a n s u b zerikish kabi h o l a t l a r yu z 
b e r g a n id a a h o li b ah slar, n u t q va tu s h u n tir is h la r orqali q o n u n g a
b o ‘y s u n i s h g a c h a q i r i l a d i . A g a r b u u c h h o l a t t a y y o r l a n g a n
boMsa, u la r o d a m l a r n i n g q o n u n l a m i ixtiyoriy q a b u l etishlariga 
s h a r t - s h a r o i t y a ra ta d i. O d a m l a r q o n u n l a r g a m u r o j a a t etish g a 
m a jb u r la r , s h u n i n g u c h u n h a m u la r m u r o s a g a k e lg a n la rid a
q o n u n l a m i m a m n u n i y a t b ilan k u tib o la d ila r. A m m o b u y erd a 
b u u c h h o l a t d a n ta s h q a r i b o s h q a b i r h o la t k o ‘z d a t u t i l m o q d a . 
Bu y e r d a so h ib i q o n u n l a r va h o k i m l a r ta k o m illa s h tir is h la r i 
z a r u r boMgan x o m yoM -yo‘r iq la r h a q i d a g a p b o r a d i. Yaxshi 
x u lq - a tv o r li boMishga a h d q ilg a n y o s h la r va n o d o n l a r toki 
q o n u n n i o s o n l i k b ilan q a b u l qilishlari va u n g a b o lysu n ish lari 
u c h u n fao llik k o ‘rsa tish g a q o d i r b o M m a g u n la ric h a o ‘s h a x o m
yoM -yoYiqlarga e rg a sh a d ila r, c h u n k i jo h il o d a m l a r o s o n q u lo q
s o la d ila r. A f lo tu n y a n a , s h a h a r a h o lis in in g r u h la r i, b a d a n l a r i , 
o datlari va tu tg a n o ‘rinlari q a n d a y f a rm o n la rg a m u h t o j ekanligi 
h a q id a h a m t u s h u n tir is h beradi.
79

---

A B U N A S R F O R O B I Y