BoMt sterjeniga ta’sir qiluvchi qo‘shimcha
yF
kuchlarning
qiymatini kamaytirish uchun
x~
koeffitsiyent
qiymati kichik boMishi
kerak, buning uchun bo‘lt uzun, simmetrik kichik hamda qistirmada
bikrlik yuqori boMishi kerak. Bunday hollarda tashqi kuchlarning bir
qismi qistirmani siqi 1 ishini kamaytirishga sarflanadi. Masalan,
qistirma
detallarni beriluvchanligi katta (ko‘p qavatli elastiksimon qistirmalar
o ‘rnatilgan) bo‘lib, bo‘lt sterjenni beriluvchanligi kichik ( b o it diametri
kalta) bo ‘lganda tashqi kuchlarning ko‘p qismi boMtga ta ’sir etadi.
Bu koeffitsiyentning
aniq qiymatini aniqlash qiyin, taxminiy qiymati
elastiksimon qistirmasi boMmagan poMat va cho‘yandan tayyorlangan
birikmalar uchun x=0,2-0,3; elastiksimon qistirma (rezina,
polietilen va
boshqalar) ishlatilsa x=0,4-0,5.
Birikma tirqishlaridan havo, suyuqlik chiqmasligi uchun siquvchi
kuchning eng
kichik qiymati
boMishi kerak. Lekin hisoblash jarayonida F0 >F0min shart bajarilishi
kerak, y a’ni tirqishlarning ochilmasligini ta’minlashi zarur, bunda
qabul qilinadi, K- xavfsizlik koeffitsiyent
yuklanish doimiy boMganda
k = l,2 5 —2;
yuklanish
o'zgaruvchan
bo'lganda k=2,0-4,0.
Bo'ltli
birikm alarda bo‘lt sterjenlarni mustahkamligini hisoblashda burovchi
moment
koeffitsiyent yordamida hisobga olinadi. Natijada siquvchi
kuchning
hisobiga quyidagicha olinadi
Bo‘lt sterjenining mustahkamligi ekvivalent kuchlanish bo‘yicha
aniqlanadi.
Masala: Gazli rezervuarda bosim qopqoqga F=55kN kuch bilan ta’sir
qilmoqda. Qopqoq z=8 ta bo‘lt yordamida mahkamlangan. Shu
bo'ltlarning diametri aniqlansin. Yuklanish doimiy. BoMtlar 35 markali
po‘lat m arkalardan tayyorlangan, mustahkamlik klassi 5.6.
Qistirma
material i-paronit.
M asalaning yechimi.
l.Qopqoqdagi bo‘ltlarning mahkamlanish
jarayoni
nazoratda
boMganligi
uchun
2.3-jadvaldan
[s]ok=2,
crok=300MPa tanlaymiz. C ho'zilishga ruxsat etilgan kuchlanish.
[
2
.
11
]
F ^ k (\-z )F
Fx -- --
1,3
F„ + y f
Dostları ilə paylaş: