Bilimsel Yayın Hazırlama Teknikleri Osman Tiryaki 1

Makalenin Çatısı 
Bilimsel çalışmalar belirli format ya da düzen içinde anlatılmalıdır. Her ne kadar ana çatı 
olarak IMRAD (Introduction-Giriş, Methods-Metot, Results-Sonuçlar and Discussion-Tartışma) akla 
gelmekte ise de (Day, 2005), önce ne anlatıldığından bahsedilmelidir. Bunu sırasıyla yazarlar ve 
adresleri ile özet izlemelidir. Sonra makale IMRAD’ın ana elamanı olan “Giriş” ile başlar. Dolayısıyla 
çoğu bilimsel dergilerdeki makalelerin alt bölümleri araştırma yada denemedeki işlem sırasına paralel 
olarak yer alır: Başlık, Yazarlar ve Adresleri, Özet, Materyal ve Metot, Sonuçlar, Tartışma, Teşekkür, 
Literatür Listesi. Bu bölümlerin muhatap aldığı sorular Çizelge 1.’de verilmiştir (Anonymous, 2014). 
Makalenin her bölümü özenle hazırlanmalı ve makaleyi yansıtmalıdır. Bir makalede önce özet ve 
sonuçlar okunur, sonra da şekillere bakılır. Makalenin vermek istediği mesaj anlaşılmadıysa, o makale 
okunmaya değmez demektir, ya da okuyucu konuya çok uzak demektir. 
Başlık 
Başlık, okuyucunun ilk olarak karşısına çıkacağı için özenle yazılması gerekir. Okuyucunun 
ücretsiz olarak ulaşabileceği bölümdür. Onun için başlık çok iyi seçilmeli, makalenin içeriğini 
yansıtmalıdır. Aynı zamanda makalenin, içeriği ile sınırlı olmalıdır. Makaleyi tamamen okumadan, 
yapılan çalışmayı özetlemelidir. Bazı yazarlar konu başlığını kapsamlı tutmayı tercih ederler ama, 
içerik ile aynı kapsamda olmaz ise okuyucu aradığını bulamaz (Blackwell ve Martin, 2014). 

---

ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi (COMU Journal of Agriculture Faculty)
2014: 2 (1): 143–155 
145 
“Çanakkale’de Bitki Koruma Sorunları" araştırması yapan yazarın makalesine «Çanakkale’de 
Tarım Sorunları» başlığını koymamalıdır. Çünkü okuyucu Çanakkale tarımında gübreleme sorunlarını 
arayabilir. Konuyla ilgili olmayan bir başlık okuyucu için zaman israfına sebep olabilir. 
Başlık, makale içeriğinin yeterli ölçüde en az sayıda kelime ile tanımlanmasıdır. Özetleme ve 
dizin servisleri başlığa odaklı çalışırlar. Başlık olabildiğince kısa olmalı, fakat araştırmanın ana 
hatlarını vermelidir. Başlık uygun değilse makale hitap ettiği okuyucusuna ulaşamaz (Akı, 2011). 
İndeksleme sistemleri (SCI, CAB-Abstracts gibi) başlığa odaklı çalışırlar, dolayısıyla başlık, 
makalenin içeriğini temsil etmelidir. O bir etikettir, tam cümle değildir, kelimeler özenle seçilmelidir. 
Kimyasal açık formüller, kısaltmalar, patentlerin adları kullanılmamalıdır (Karaman, 2014). 
Çizelge 1. Bilimsel bir dergi formatında makalede olması gereken bölümler (Anonymous, 2014)