Bilimsel Yayın Hazırlama Teknikleri Osman Tiryaki 1

 
Makalenin Ana Elemanları 
Her ne kadar başlık ve özet de makalenin unsurlarından biri olsa da esas çatı IMRAD ile 
başlar. Bu kısaltma bir makalenin ana bölümleri olan Giriş (Introduction), Metot (Methods), Bulgular 
(Results), ve (And), Tartışma’nın (Discussion) İngilizcelerinin ilk harfleridir. IMRAD, Franz 
Ingelfinger tarafından geliştirilmiş ve 19. yy. sonlarından beri kullanılmaktadır. Bu format, 
günümüzde bilimsel makalelerde üniversal bir kullanım şeklidir. 1972’de Amerikan Ulusal Standartlar 
Enstitüsü tarafından ortaya konmuş ve 1979’da tanımlanmıştır Deneme bulgularının iletilmesinde 
akıllı yol IMRAD’dır. Makalede yer/para tasarrufu sağlar. Editörler, hakemler ve okuyucular için 
kolay bir yol haritasıdır. Bu sorularla da tanımlanabilir: İncelenen sorun nedir? Cevap: Giriş 
(Introduction). Sorun hangi metotla incelendi? Cevap: Metotlar (Methods). Bulunanlar nedir? Cevap: 
Bulgular (Results). Bu bulgular ne anlama gelir? Cevap: Tartışma( Discussion) (Day, 2005). 
Makale sınırları belirli bileşenlerden oluşur. İşte IMRAD, bileşenlerin isimlendirilmesidir. Bu 
sistem, laboratuvar çalışmaları da dahil, birçok çalışma alanı için uygundur. Sorunların çözümüne 
görsel tanımlarla ve deneysel yaklaşan makalelerde izlenen mantık silsilesidir (Karaman, 2014). 
Bazen birkaç metot aynı çalışmada kullanılabilir. Bu durumda, Materyal ve Metot, Bulgular 
ile birleştirilerek “Deneysel” başlığı altında toplanır, metodun arkasından sonuçlar verilir. Bu formata 
da rastlanır. Buradaki açıklananlar derginin yayın ilkeleri ile sınırlıdır. Yazarlara Kurallar’da belirtilen 
bölüm başlıkları ve ilkeleri geçerlidir. Derginin yayın ilkeleri mutlaka okunmalıdır (Day, 2005). 
Bilimsel makaleler için IMRAD formatı önerilse de, önce özet (Abstract) vardır. Bundan 
dolayı bu format Özeti (Abstract) de içine alır ve AIMRaD (Abstract, Introduction, Materials and 
methods, Results, and Discussion) yapısına dönüşür. Şekil 1.’de bu format gösterilmektedir. Bazı 
durumlarda sonuçlar karışık olabilir ve hemen tartışmayı gerektirebilir. Bundan dolayı da Bulgular ve 
Tartışma kısmının bir arada olması gerekir (Şekil 2.). Bu durumda formatta ayrı bir Bulgular ve 
Tartışma bölümü olur ve AIM(RaD)C (Abstract, Introduction, Materials and methods, repeated 
Results and Discussion, Conclusions) yapısına dönüşür. Verilen sonucun hemen arkasından ilgili 
tartışma başlar. Bu değişiklik ile, makalenin sonunda tartışma kısımlarının bir araya getirildiği bölüme 
ihtiyaç duyulur ki bu “Sonuçlar (Conclusions)”dır. Burada da makaleden çıkan ana sonuç ortaya 
konur. AIM(RaD)C bazı dergilerde, özellikle de kısa makalelerde tercih edilir (Cargill ve O’Connor, 
2009). Özet bölümü makaleyi okumamış, sonuç bölümü ise makaleyi okumuş olanlara hitap etmelidir. 
Giriş 
Giriş (Introduction), IMRAD’ın ilk bölümüdür. Mantıksal olarak makale Giriş ile 
başlamalıdır. Araştırılan problem ortaya atılır. Okuyucuya temel bilgileri veren kaynaklar seçilmelidir 
(Day, 2005). Konu ile ilgili yayınlanan önceki yayınlara ihtiyaç duymaksızın, söz konusu araştırmanın 
sonuçlarını değerlendirmeye yetecek kadar bilgiler verilir. Yapılan araştırmanın gerekliliği vurgulanır. 
Makaleyi yazma amacı belirtilir. İyi bir Giriş’te; (i) önce sorunun özelliği ve içeriği açıkça sunulur, (ii) 
okuyucuyu bilgilendirmek için önceki makaleler değerlendirilir, (iii) çalışmanın metodu özetlenir ve 
metodun seçilme nedenleri de belirtilir. Okuyucunun sorunun ne olduğunu ve sorunu nasıl 
çözüleceğini anlayacak şekilde, önceki çalışmalar ve metodun seçimi sunulmalıdır (Day, 2005). 

---

ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi (COMU Journal of Agriculture Faculty)
2014: 2 (1): 143–155 
147 
a)Makale 
“Bulgular”daki 
verilere odaklı olmalıdır. 
b) (1)“Giriş”te başlangıç olarak 
konuya 
odaklanılır. 
Adres 
kitlenin ilgisini çekmelidir. 
(3) 
Giriş”,“Sunulan 
makalenin amacı…” ifadesi ile 
sonlanır. 
(2) Başlangıç ve son nokta 
arasında temel bilgilere ve 
önceki 
çalışmalara 
yer 
verilmelidir. 
c) Metotlar’da verilerin nasıl 
elde 
edildiği 
gösterilerek 
Bulgular”ın inanırlılığı ortaya 
konulur. 
d) 
Tartışma’da, 
bulguların 
Giriş’teki amaca ne derece 
yaklaştığı ortaya çıkar.
Şekil 1. AIMRaD (Abstract, Introduction, Material and Methods, 
Results, and, Discussion) (Cargill ve O’Connor, 2009).
Şekil 2. AIM(RaD)C (Abstract, Introduction, 
Material and Methods, Results, and, Discussion, 
Conclusions): (Cargill ve O’Connor, 2009). 
Başlık ve özet okuyucuya ilginç gelirse okuyucu makaleyi elde etmek ister. Giriş bölümünde 
daha önceki güncel çalışmalara atıf yapılarak, araştırıcıların bu konuyu neden ve nasıl araştırdıkları 
ortaya konmalıdır. Sonra da bu konuyu neden çalıştığı belirtilmelidir (Blackwell ve Martin, 2014). 
Konu ile ilgili yapılan bir literatür taramasında sistematik bilgiler varsa ve bunlar çizelge 
yapılarak özetlenebilir ve gerekli atıf yapılır. Örneğin, Çizelge 2.’de funguslarda in-vivo ve in-vitro da 
gerekli olan letal ışınlama dozları özetlenmiştir. Şüphesiz metinde bu çizelgeye atıf olmalıdır. 
Çizelge 2. Bazı funguslar için in vitro ve in vivo koşullarda lethal radyasyon dozları (Beraha et al., 
1960) 
Doz (*10
5 
rad) 
Organizma 
Konukçu 
Tochinai 
Czapek 
Konukçu 
Penicillium digitatum 
Limon 
1.10-1.48 
0.44-0.94 
1.82-2.10 
Botrytis cinerea 
Üzüm, çilek 
0.95-1.86 
0.95-1.86 
2.74-4.56