Ijtimoiy psixologiya

ijtimoiy­
lashuv yoki sotsializatsiya
deb yuritiladi. Ijtimoiylashuvga oid bir 
qancha ta ’riflar mavjud b o iib , quyida ulardan bir qanchasining 
izohi beriladi.
Ijtimoiylashuv 
(ba’zi adabiyotlarda sotsializatsiya deb beril- 
gan) tushunchasi ijtim oiy-psixologik, sotsiologik, pedagogik ka- 
tegoriyalardan biri b o iib , bu atam a shaxsning uni o ‘rab turgan 
tashqi ijtimoiy m uhit ta ’siri ostida jam iyatdagi mavjud tajri- 
balarni o ‘zlashtirishga moyilligi yoki o ‘zlashtirganlik darajasini 
ifodalovchi jarayondir. Bu tushunchaning um um iy m a’nosi os­
tida individ tu g ‘ilib, uni o ‘rab turgan birlam chi va ikkilam chi 
m uhit ta ’sirida ulg‘ayishi, undan so‘ng jam iyatga qo‘shilishi, 
o ‘rgangan barcha tajribalarini atrof-m uhitdagilar bilan ham kor- 
lik qilish jarayonida q o lla sh i va kim largadir shu tajribalarni 
uzatishda vosita b o lis h i jarayoni tushuniladi.
Ijtimoiylashuv 
inson tom onidan ijtimoiy tajribani egallash, 
hayot va faoliyat jarayonida uni faol tarzda qo llash jarayonidir. 
Sodda til bilan aytganda, ijtimoiylashuv har bir shaxsning ja m i­
yatga qo‘shilishi, uning m e’yorlari, talablari, kutishlari va ta ’sirini

---

qabul qilgan holda, har bir harakati va muomalasida uni ko‘rsatishi 
va kerak bo‘lsa, shu ijtimoiy tajribasini o‘z navbatida o‘zgalarga 
o‘rgata olish jarayonidir.
Ijtimoiylashuv 
so‘ziga berilgan ta ’riflardan eng keng tarqal- 
gani (lot. Socialis — ijtimoiy, jamoaviy) individning jamiyatga 
kirib borib, undagi hayot uchun zarur bo‘ladigan malaka, rollar, 
m e’yorlar va qadriyatlarni o‘zlashtirishidir. Ijtimoiylashuv jaray- 
onida insonlarda jamiyatdagi m uloqotning ishtirokchisi bo iish i 
uchun kerak boiadigan ijtimoiy sifatlar, bilimlar, ko‘nikm alar 
shakllanib boradi.
Hozirgi zamon psixologiyasida ijtimoiylashuv term inining 
yana ikkita sinonimi keng qo‘llaniladi: ya’ni bular «shaxs shakl- 
lanishi» va «tarbiya» jarayonidir. Ijtimoiylashuv «individning ja ­
miyatga kirib borishi», «ijtimoiy ta’sirlarni o ‘zlashtirish» ham da 
«ijtimoiy aloqa jarayonida ulardan foydalanish» kabi tushunchalar 
orqali ham ifodalanadi.