CHOG’ISHTIRISH METODI ing . method of analytical comparision,
nem . verglei-
chende Methode, komporative Methode,
rus . metod sopostavitelniy. Ikki yoki undan
ortiq tillarning strukturasi va birliklarini bir-biriga o’xshash va noo’xshash tomonlarini
bilish maqsadida tasvirlash. Ushbu metod yordamida bir tilda tasvirlash jarayonida
payqalmagan xususiyatlar ochiladi.
STRUKTURAL ANALIZ METODI ing . structural method,
nem . strukturelle
Methode,
rus . metod strukturniy. Ushbu metod til birliklari orasidagi munosaba tlarni,
tobeliklarni tasvirlaydi. Struktural analiz metodi til va nutqni ajratish, til birliklari
orasidagi o’xshashlik va noo’xshashliklarni, joylashish tartibi va boshqa nisbiy
aloqalarni aniqlash uchun xizmat qiladi.
PRAGA FUNKSIONALISTLARI METODI Ushbu metodga ko’ra til funksionaldir,
yani ma’lum maqsadga qaratilgan sistemadir. Tilning butun birliklari fikr ifodalash va
aloqa qilish uchun xizmat qiladi. Til sistemasini har taraflama - fonologik, morfologik,
sintaktik va leksik jihatdan tahlil qilish lozim. Praga funksionalis tlari tildagi tovushlar
funksiyasini tekshirib, taxlil qilib, tadqiq qilib, fonologiya ilmini vujudga keltirdilar.
KOPENGAGEN GLOSSEMATIKACHILARI METODI Ushbu metod tilning
tovush tomonini ham, ma’no tomonini ham inkor etadi. Uning tarafdorlari til sof
munosabatlardan iborat deb hisoblaydilar. Glossematikaning vazifasi matnni tahlil
qilishdan ibiratdir. Bu tahlil yordamida tilning sistemasi aniqlanadi. Tahlilning birinchi
bosqichida til birliklarining ifoda darajasi mazmun darajasidan ajrat iladi, so’ngra bu
darajalarning har biri mayda qismlarga bo’linadi. Qismlarga ajratish abzatslar, qo’shma
gaplar, sodda gaplar va boshqalar orasidagi chegaralarga ko’ra olib boriladi.
