MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

            Faiq Ələkbərov              Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 

555 

Azərbaycan Cümhuriyyətinin (Respublikasının) yaranması ilə 

nəticələnmişdir.  

Bütün  Şərqdə, o cümlədən  İslam-Türk dünyasında ilk 

demokratik  dövlət  olan  Azərbaycan  Respublikasının  əsaslan-

dığı ideologiya milli-demokratik bir ideologiya idi. Çünki bu 

respublikada  milli  və  demokratik  dəyərlər  bərabərlik  təşkil 

edir,  ölkə  sözün  həqiqi  mənasında  demək  olar  ki,  bütün 

vətəndaşların  maraqlarına  uyğun    olaraq  idarə  olunmuşdur. 

Hətta,  həmin  dövrdə  Azərbaycan  Milli  hökumətinə  müxalif 

olan,  Azərbaycan  parlamentində  təmsil  olunan  bütün  siyasi-

ideoloji  qüvvələrin  (bolşeviklər,  menşeviklər,  ittihadçılar  və 

b.) nümayəndələri belə, bu dövlətin demokratikliyini dəfələrlə 

etiraf  etmişlər.  Çünki  Azərbaycan  Respublikası  Azərbaycan 

türklərinin milli azadlıq hərəkatı nəticəsində və onların nüvəsi 

ilə  yaranmasına  baxmayaraq,  bu  dövlətdə  yaşayan  yerli  və 

gəlmə  etnosların  heç  birinə  qarşı  ayrı-seçkilik  siyasəti 

yürüdülməmiş, əksinə müəyyən mənada onlara güzəştlər belə 

edilmişdir. 

Bu baxımdan Azərbaycan Cümhuriyyəti dövründə hər 

hansı bir millətin, yəni konkret olaraq Azərbaycan türklərinin 

mütləq üstünlüyündən söhbət gedə bilməzdi. Sadəcə, o dövrdə 

türk  və  türk  olmayan  bütün  Azərbaycan  vətəndaşları  yaxşı 

anlayırdılar  ki,  bu  dövlətin  qurulmasında  «üçlük»  və  ona 

əsaslanan  Azərbaycan  türkçülüyü  ideyası  (indiki  anlamda 

azərbaycançılıq) mühüm rol oynamışdır. Ancaq bu ideyaların 

(islamlaşmaq,  türkləşmək  və  avropalaşmaq-yeniləşmək)  hər 

birində  də  Azərbaycan  türk  millətinin  digər  etnoslardan 

üstünlüyü  deyil,  Azərbaycana  bağlılıq  və  demokratik 

dəyərlərə əməl olunması önə çəkilirdi. Beləliklə, Cümhuriyyət 

dövründə  milli-demokratik  dəyərləri  özündə  əks  etdirən 

---