§ 4. Mülki hüquq münasibətlərinin növləri
1. Mülki hüquq münasibətlərinin təsnifi anlayışı və
ə
həmiyyəti
Insan cəmiyyətinin özü elə bil ki, hüquq münasibətlərinin sonsuz zəncirlərindən ibarətdir. Bu münasibətlərin
geniş bir sahəsini mülki hüquq münasibətləri təşkil edir.
Cəmiyyətdə yaranan mülki hüquq münasibətləri son dərəcə müxtəlif və rəngarəngdir. Onların əhatə dairəsi ki-
fayət qədər genişdir. Lakin mülki hüquq münasibətləri nə qədər müxtəlif olsa da, onları müvafiq qayda əsasında
təsnifləşdirmək, yəni ayrı-ayrı növlərə bölmək olar. Bu cür təsnifin, hər şeydən əvvəl, nəzəri əhəmiyyəti vardır.
Mülki hüquq münasibətlərinin təsnifi imkan verir ki, onun ayrı-ayrı növləri nəzəri cəhətdən təhlil olunsun. Bunun-
la belə, həmin təsnif praktiki əhəmiyyətə malikdir. Belə ki, o, həm də praktik məqsəd güdür.
Hər şeydən əvvəl, mülki hüquq münasibətlərinin hüquqi məzmunu, yəni subyektlərin hüquq və vəzifələri bu
münasibətlərin növlərindən asılı olaraq müəyyən edilir. Bax, mülki hüquq münasibətlərinin təsnifi imkan verir
ki, həmin münasibətlərin hüquqi məzmunu aydınlaşdırılsın.
kincisi, mülki hüquq münasibətlərinin subyekt tərkibi bu münasibətlərin növlərindən asılı olaraq müəyyən-
ləşdirilir. Mülki hüquq münasibətlərinin təsnifi həmin münasibətlərin subyekt tərkibinin müəyyən edilməsinə
imkan verir. Məsələn, biz, bilirik ki, mütləq hüquq münasibətlərində iştirak edən subyektlərdən yalnız biri mə-
lum olur. Digər tərəf isə naməlumdur. Nisbi hüquq münasibətlərində isə bundan fərqli olaraq, hər iki tərəf mə-
lumdur.
Dostları ilə paylaş: |