“PEDAGOGS” international research journal ISSN: 2181-4027 _SJIF: 4.995 www.pedagoglar.uz
Volume-27, Issue-1, February - 2023 55 Geometrik mazmundagi amaliy harakterdagi masalalar – bular mazmuni albatta
gemetriya mavzularidan tarkib topganligi va ularni yechishda geometrik shakllarni
bevosita chizmasidan foydalanishimiz yoki topshiriq chizma asosida berilgan bo‘lsa,
hisoblashlardan foydalangan holda yechimni amalga oshirishni nazarda tutadi. Quyida
ushbu turdagi masalalarni yechish usulini ko‘rsatib o‘tamiz.
1-masala. To‘g‘ri to‘rtburchakning eni bo‘yidan 3 marta qisqa. Agar shu to‘g‘ri
to‘rtburchakning perimetri 72 sm bo‘lsa, uning yuzasini toping?
Chizma: a
P=2∙(a+b) S=a∙b=? b
Yechish: P=72 sm 3∙a=b P=2∙(a+b)=2∙(a+3∙a)=72 72=2∙a+6∙a yoki 72=2∙4∙a 72=8∙a 8∙a=72 – bir noma’lumli sodda tenglamaga keltirildi. Bu tenglamani noma’lum
ko‘paytuvchini topish komponent qoidasini qo‘llab yechamiz.
a=72:8 a=9 sm b=3∙a=3∙9=27 sm S=a∙b=9 sm∙27 sm=243 sm 2 Javob: To‘g‘ri to‘rtburchakning yuzasi 243 sm
2
ga teng.
2-masala: Uchburchakning perimetri 71 sm. Birinchi tomoni ikkinchi
tomonidan 11 sm ortiq. Uchinchi tomonidan esa 4 sm ga qisqa. Uchburchakning
tomonlari uzunliklarini toping?
Chizma: b a
