alohidalashganligi sababli, orol faunalari inson ta’sirida o ‘zining bir- lamchi qiyofasi va xususiyatlarini juda tez o ‘zgartiradi. Orol faunasi dan tubdan farq qilgan holda, materiklar faunasida turlar soni ko‘p va zichligi yuqori bo‘ladi. Materik biotsenozlari turlar tomonidan to‘liq egallangan bo‘lib, mazkur turlar materikdagi mavjud kuchli raqobatli sharoitda yashashga moslashgan bo‘ladi. Shu sababli yangi turlami materiklarga iqlimlashtirish (Avstraliya bundan mustasno) orollarga qaraganda katta qiyinchilik bilan kechadi. 54
3.5. Faunaga antropogen omillarning ta’siri Insoniyat qadimdan hayvonlaming bir joydan ikkinchi joyga tar- qalishini bevosita va bilvosita amalga oshirib kelmoqda. Qadimda orol- larda yashovchi dengizchilar uzoq masofada joylashgan Polineziy orol- lariga o ‘zlari bilan cho‘chqa, it va shu kabi boshqa uy hayvonlarini olib kelishgan. Keyinchalik mazkur hayvonlaming ayrimlari orollarda yov- voyilashib ketgan (Avstraliyada dingo iti va boshq.). Oxirgi yuz yillikda hayvonlami bir joydan boshqa joyga ko‘chirib o ‘tish masalasida inson faoliyatining roli ancha jadallashdi va butun yer yuzini qamrab oldi. Juda ko‘p turlar inson ta’sirida tasodifiy ravishda bir joydan boshqa joyga keltirilgan. Bunga ayniqsa, parazitlar va insonning y o ‘ldoshiga aylangan kulrang va qora kalamushlar, uy sichqonlari, burgalar, kana- lar, pashshalar kabi turlami misol qilish mumkin. Pashshalar qutb- dagi Dikson orolida joylashgan radiostansiyada taxminan 1923-yilda paydo bo‘lgan. Ko‘pchilik turlaming temir y o ‘llar orqali tarqalganligi to‘g ‘risida ma’lumotlar bor. Masalan, 1934-yilda non ortilgan vagon orqali ik-
