Shunisi ham borki,
11
t o ‘dada fahm-farosati ozlar boMadi, unday
kishiga yuzlarcha mashaqqat keisa qanday boMadi. H ar qanday boMsa
ham, yosh bolalarga lining haqqi ko‘pdir. Agar shogird podshohlikka
erishsa ham unga (muallimga) qulluq qilsa arziydi.
Haq yo ‘lida kirn senga bir h a r f о ‘qitmish ranj ila,
Aylamak bo ‘Imas ado oiling haqin y u z ganj ila»'.
M ashhur pedagog Abdulla Avloniy ham o ‘z asarlarida
0
‘qituvchi
shaxsi va uning faoliyati borasidagi qarashlarni ifodalashga alohida o ‘rin
beradi. Allomaning qayd etishicha, bolaning sogMom boMib o ‘sishida
ota-onalar o ‘ziga xos rol o ‘ynasalar, uning fikriy jihatdan taraqqiy
etishida o ‘qituvchining o ‘rni beqiyos ekanligini t a ’kidlaydi. Xususan,
b o la la rn in g a qliy q o b iliy a tla r in i s h a k ll a n ti r i s h m u a l l i m l a r n i n g
«diqqatlariga suyalgan, vijdonlariga yuklangan m uqaddas bir vazifa»
ekanligini t a ’kidlab, «fikrning quvvati, ziynati, kengligi, m uallim ning
tarbiyasiga bogMiqdur»2, — deydi.
Y an A m o s K o m e n s k iy o ‘z d a v r i d a o ‘q i t u v c h i n i n g b o l a
dunyoqarashini rivojlantirishdagi roliga katta baho berib, o ‘qituvchilik
«yer yuzidagi har qanday kasbdan k o ‘ra yuqoriroq turadigan ju d a faxrli
kasb» ekanligini t a ’kidlaydi. M u a llifn in g fikricha, p e d a g o g o ‘z
burchlarini c h u q u r anglay olishi h a m d a o ‘z q a d r-q im m a tin i toMa
baholay bilishi zarur. Ya.A.Komenskiy o ‘qituvchi obrazini tasvirlar ekan,
uning shaxsida quyidagi fazilatlarning nam oyon boMishi m aqsadga
muvofiqligiga urg‘u beradi: vijdonli, ishchan, sabotli, axloqli, o ‘z ishini
sevuvchi, o'quvchilarga otalaridek m uom ala qiluvchi, ularda bilimga
havas uyg‘otuvchi, o'quvchilarni o ‘z ortidan ergashtiruvchi va diniy
e ’tiqod.
K.D.Ushinskiy
0
‘qituvchi m a ’naviyati va kasbiy faoliyatiga yuqori
baho beradi ham da ularning kasbiy m alakalarini doim iy ravishda
takomiJlashtirib borish maqsadga muvofiq ekanligi t o ‘g ‘risidagi fikrni
ilgari suradi. Mazkur g‘oyaning ijtimoiy ahamiyatini tasdiqlovchi tizim
— o ‘qituvchilarni tayyorlovchi tizimni ilk b or asoslaydi.
Dostları ilə paylaş: