8-tema. Turizmde xizmetler sapasınıń óz-ara básekege shıdamlılıǵı

Tórtinshi básekige shıdamlılıq 
kategoriyasi (amenities), integraciyalasqan 
usınıstı qáliplestiriwde óz-ara básekilesiwshi barlıq qosımsha xızmetler 
(awqatlanıw mákemeleri, kommerciya orayları, teatr, kino, sport penen shuǵıllanıw 
mákanları hám basqalar ) dıń bar ekenligin bildirip, ámeldegi qosımsha xızmetlerdi 
keń úgit-násiyatlawdı, turistik paketlerge jańa qosımsha xızmetlerdi kirgiziwdi, 
olardı kommerciyalastırıw kanalların jaratıwdı talap etedi. 

---

 Besinshi básekige shıdamlılıq kategoriyasi (ancillary services
) tur hám 
ekskursiyalardı shólkemlestiriw, hám de milliy hám jergilikli mámleket kárxanaları 
xızmetlerin (telekomunikatsiya, pochta, ishki jumıslar, medicina ) nen payda kóriw 
múmkinshiligi menen barlıqtı támiyinlewdi ańlatadı. 
 Sońǵı básekige shıdamlılıq kategoriyasi (assemblage) 
turistik usınıs sistemasın 
payda etiwshi barlıq kárxanalar ortasında vertikal hám gorizontal sheriklik 
baylanısların qáliplestiriwshi iskerliginiń jolǵa qoyılǵanlıǵı, huqıqıy bazanıń 
qálipleskenligi, yaǵnıy turoperatorlar hám destinatsion menejment shólkemleriniń 
bar ekenligi menen ajralıp turadı. Áyne kúnde, milliy dárejede “Ózbekturizm” MK 
litsenziyası tiykarında shólkemlestirilgen turizm segmenti mútajliklerdi 
qanaatlandırıp kelmekte. Engiziw formasında usınıs etip atırǵan destinatsion 
menejment kompaniyaları bolsa marketing basqarıw organı bolıp, ol Ózbekstan 
ushın turistik aǵıslardı qáliplestiriw hám jóneltiriw iskerliginde tikkeley qatnasadı. 
Kommerciya qılıw menen emes, bálki aymaqta sayaxattı ámelge asırıwda tovar 
hám xızmetler, hám de turistik qızıqlılıq faktorları haqqındaǵı maǵlıwmatlardı 
jetkiziw, olardı tańlaw múmkinshiligin beriw hám olarǵa erisiw (satıp alıw hám 
jetkezip beriw) kanalların basqarıwshı marketing, aralas múlk tiykarında 
qáliplesetuǵın shólkem bolıp tabıladı. Ol turistik aǵımdı júzege keltiretuǵın 
bazarlarda óz aymaǵında sayaxat qılıw múmkinshilikleri menen potensial sapar 
buyıriwshılardı tanıstırıw hám sayaxat dawamında barlıq sayaxatqa tiyisli 
maǵlıwmatlar menen olardı támiyinlewdi óz aldına maqset etip aladı. Aqıbetinde 
óz sayaxatın ózi basqarıwǵa beyim bolǵan shólkemlestirilmegen turizm 
segmentiniń mútajlik hám abzallıqlarına iykemlesken milliy hám jergilikli turistik 
usınıs sistemaları qáliplesedi. Qullası, destinatsiyalar, birinshiden, jergilikli, milliy 
hám xalıq aralıq dárejede básekilesse, ekinshiden, olardıń básekige shıdamlılıǵı 6 
A modeline tiykarlanadı. Ózbekstanda bul sıyaqlı destinatsiyalardı qáliplestiriwdiń 
zárúrli faktorı olardı básekige shıdamlılıq 6 A modeliniń barlıq kategoriyalarına 
juwap bere alatuǵın turistik usınıs sistemaların engiziw hám menejmenttiń 
innovaciyalıq konsepsiyalarına tiykarlanǵan basqarıw usılların qóllanıwdı 
belgileytuǵın áhmiyetke iye. Yaǵnıy vertikal hám gorizontal integraciyalasqan 
turistik usınıs sistemaların qáliplestiriw hám olardı destinatsion menejment 
shólkemleri arqalı basqarıw usınıs etiledi.