b o ‘lganligi aniqlangan. Qisqa k unlarda o ‘stirilgan kanop
o ‘simligining shum g‘uyaga nisbatan chidamliligi ortgan.
Y o‘ng‘ichqaning kulrang chirish kasalligi bilan kasallani
shida va o ‘simliklaming kasalliklarga chidamliligining pasayishi
yorug‘lik etishmasligi natijasidir. Masalan, yo‘ng‘ichqa o ‘simligi
maysalari uch kun qorong‘ida saqlanganda 29%, o ‘n kun d a
vomida saqlanganda 100% ga kasallangan. 0 ‘simliklar kvadrat
uyalab ekilgan dalalarda qator ekilganga nisbatan ko‘proq
kasal-
lanadi.
Bug‘doyni 10 kun davom ida yorug‘lik kunini 6 soatga
kamaytirib uning zang kasalligiga chidamliligini orttirish m um
kin. Bunga sabab, usimlik hujayra shirasi tarkibida am m iak m iq
dori ortib, kasalliklarga chidamlilikni namoyon qiladi. Bug‘doyni
yorug‘lik sharoitda o ‘stirilganda 100 g h o ‘l massasining 6 mg i
am m iakni tashkil qilib, zang bilan kasallanishi kuchli darajada
bo‘lgan. Bug‘doy 5 kun davomida qorong‘i joyda etishtirilganda
h o ‘l massa tarkibida 22
mg miqdorda,10 kunda 54 mg am m iak
to ‘planib, o ‘simlik zang bilan kasallanmagan.
Kartoshka tuganaklarini quyoshda saqlanganda uning hujayra
shirasi tarkibida solanin moddasi ko‘payib, chirishi keskin
kamaydi.
Talieva M .N. fikricha karam ko‘chatlari quyoshli kunlarda
saqlanganda
uning
Botrytis cinerea
zam burug'i bilan kasallani
shi keskin kamaygan. Bunga sabab, oqsilning parchalanishini
kamaytirishiga sabab bo‘ladigan azot almashinishini kuchaytiradi.
Natijada o ‘simlikning kasalliklarga chidamliligi ortib ketadi.
Vlasov Yu.I pom idor o ‘simligining tam aki m ozaikasi kasal
ligi strikga chidamliliga havo harorati va yorug‘likga bogliqligini
o ‘rgangan. Uning o ‘tkazgan tajribalarida yorug‘lik yetishmagan
va past h aro ratd a o ‘sim likning im m u n itet
xususiyatining
o'zgarishidan uning tam aki mozaikasi bilan kasallanish m iq
dori ortib ketgan. Bunga o ‘simlikning fiziologik xususiyatlari-
ning pasayishi natijasida viruslarning m iqdorini ortib ketishi
sabab bo‘lgan.
Yuqorida bayon qilingan fikrlarni um um lashtirib, shunday
xulosa
qilish mumkin-ki, har qanday ekologik sharoitda yashay-
digan o ‘simlik o ‘z ehtiyojlaridan kelib chiqib m a’lum m iq-
44
dordagi yorug‘likka ehtiyoji paydo bo‘lgan va ular miqdorining
o ‘zgarishi o ‘simlikning im m unitet xususiyatlarini pasayishiga
sabab bo‘lgan.
Dostları ilə paylaş: