23
Shuning hisobiga diskda ma’lumot bilan ishlashda katta tezlikka erishiladi.
Lazerli disklarga odatda zavodda yuqori aniqlikdagi lazer yordamida
ma’lumotlar yoziladi va keyinchalik bu ma’lumotlarni faqat CD ROM qurilmasi
yordamida o’qiladi. Hozirgi kunda CD Writer va DVD RW qurilmalari ham bor
bo’lib, ular yordamida lazer disklarga kompyuterning o’zida ma’lumot
yozish va
o’qish mumkin.
Drayverlar
Bu shunday dasturki, u ma’lum qurilmalarni amaliyot tizimi bilan birga
ishlashini ta’minlaydi. Agar tizimga biror qurilma ulangan bo’lsayu unga mos
drayver o’rnatilmagan va sozlanmagan bo’lsa, u holda Windows bunday qurilmani
tanimaydi. Masalan:
klaviatura, monitor, disk, printer va boshqa qurilmalar
drayverlari bor.
Shina
Barcha
adapterlar
mikroprosessor
va
xotira
orqali
berilganlarni
ayirboshlovchi magistral yo’l deb ataluvchi shinalar orqali bog’langan bo’ladi.
Shunday qilib, oddiy so’z bilan aytsak, shinalar turli qurilmalarni bog’lovchi maxsus
simlardir. Kompyuterda bir qancha shinalar bo’lishi mumkin. Kompyuterlarning
elektron tuzilmasi elektron plata deb ataluvchi modullardan iborat. Uning modul
tuzilishiga ega bo’lishi kompyuterlar ta’mirlanishini
oson bajarish, uni
foydalanuvchi ehtiyojiga qarab yig’ish va o’zgartirish imkoniyatini beradi.
Tizim platasi
U kompyuterning asosiy platasi hisoblanib, unga BIOS, mikroprotsessor,
tezkor xotira,
kesh xotira, shinalar joylashtirilgan bo’ladi. Bundan tashqari, unda
ba’zi bir qurilmalar, ishni boshqaruvchi elektron tizimlar, klaviatura, disk
qurilmalari adapteri ham joylashgan bo’ladi. Hozirda shinalarning PCI / ISA turi
keng ishlatilmoqda. Bunday shinalarning ma’lumot ayirboshlashi
tezligi yuqori
bo’lib, u orqali kompyuterga ko’p tashqi qurilmalarni ulash mumkin.
Kompyuterda kiritish-chiqarish portlari kontrolerlari mavjud bo’lib, ular tizim
blokining orqa qismida joylashgan
slot
deb ataluvchi joylar orqali printer,
sichqoncha va boshqa qurilmalar ulanishi uchun xizmat qiladi. Kiritish-chiqarish
24
portlari parallel va ketma-ket bo’ladi va ular mos ravishda LPT1-LPT4 va COM1-
COM3 deb belgilanadi. Odatda LPT portga printer
va COM portga faks-modem,
sichqoncha va boshqa qurilmalar ulanadi.
Windowsning multimedia imkoniyatlari
Tovushlar va videoelementlar (video) bilan ishlash multimedia vositalari deb
ataladigan maxsus texnik va uskunaviy qurilmalar bilan amalga oshiriladi. Bunday
texnik vositalar bilan jihozlangan kompyuter multimedia - kompyuter deb ataladi.
Multimedia atamasining lugaviy ma’nosi multimuhitni anglatadi. Ammo
multimedia tushunchasining aniq ta’rifi mavjud emas. Odatda multimedia deganda
turli shakldagi ma’lumotlarni qayta ishlovchi vositalar majmuasi tushuniladi. Ayni
vaqtda bu avvalo tovushlar, videoelementlarni qayta ishlovchi vositalardir. Shu bilan
birga multiplikatsiya (animatsiya) va yuqori sifatli grafika hollarida ham multimedia
haqida gapirish mumkin. Kelajakda multimedia vositalari ma’lumotning boshqa
turlari, masalan, virtual voqiylik bilan ishlash imkonini berishi ehtimoldan xoli
emas.
Dostları ilə paylaş: