yemirish
;
yemirish;
-
pul orqali hokimiyatni qo‘lga
olishga
intilish;
-
nopok yo‘llar bilan boylik orttirish.
Injilda “Sovgʼalarni qabul qilma, chunki sovgʼa koʼrni koʼradigan
qiladi va haqiqatni oʼzgartiradi” deyilgan boʼlsa, Quʼroni Karimda
“Boshqalarning mulkini nohaq yoʼl bilan
olmangiz va boshqalarga
tegishli boʼlgan narsalarni olish uchun oʼz mulkingizdan
hokimlaringizga pora qilib uzatmangizlar”,-deyilgan.
va pora olish haromdir. Va pora olgan pora bergandan yomonroq bo‘ladi,
chunki oluvchi beruvchi oldida zabun bo‘ladi”.
Korrupsiyaning quyidagi to‘rt asosiy sababini keltirish odat tusiga kirdi:
1.
Shaxsiy sabablar.
Korrupsiya “yomon” hodisa, u yaxshi ta’lim-tarbiya ko‘rmaslik
va kam maosh oladigan amaldorlarning nokasligi oqibatida paydo bo‘ladi.
2.
Institutsional sabablar
. Bunda boshqaruvning kuchsizligi asosiy omil sanaladi.
Masalan, kadrlar tayyorlash, hisobga olish va nazorat
qilishning samarasizligi,
mansabdorlarni yollashning osonligi va ularni oson ishdan haydash,
ularda uzoq vaqt
mansabda turishga ishonchsizlik paydo bo‘lishi kabilar korrupsiyani rag‘batlantiruvchi
omillardir.
3.
Tizimiy sabablar.
Hukumat ba’zan jamiyatning shunday talablariga duch keladiki,
ularni bajarishning rasmiy tartiblari hali aniq ishlanmagan bo‘ladi yoxud ular ko‘p
miqdorda mablag‘ talab etadi va aksar holda uzoq muddatlarga cho‘ziladi. Shunday
holatlarda korrupsiyaga to‘g‘ridan-to‘g‘ri va qisqa yo‘llar ochiladi.
4.
Ko‘p tomonlama sabablar.
Ba’zan davlat rahbariyatining o‘ziga xos xulqi tufayli
davlat boshqaruvida hal qiluvchilik rolini “shaxsiy” omillar bajaradi.
Bunday sharoitda
davlat mansablariga ishonchga sazovor odamlar tayinlangan taqdirda ham institutsional va
tizimga oid muammolar sabab korrupsiya ko‘payadi.
