Mavzuning dolzarbligi. Iqtisodiyotning barcha tarmoqlarida energiya va
resurslarni tejovchi texnologiyalarni keng miqyosda joriy etish, energiya
yo‘qotilishini keskin kamaytirish; aniq qisqartirishlarni sezilarli darajada
qisqartirish yoki butunlay rad etish; eng yaxshi mavjud texnologiyalarni joriy
etish va energiyani yangilash orqali energiya samaradorligini oshirish. Yog'och
kesishning takomillashtirilgan amaliyoti xalqaro yog'och savdosi natijasida
yuzaga keladigan global o'rmonlarning kesilishiga qarshi turishga qaratilgan.
Yog'och mahsulotlariga talab yil sayin ortib borayotganligi sababli ishlab
chiqaruvchilar va iste'molchilarning moddiy javobgarligini kuchaytirish,
o'rmonlarni muhofaza qilish, ularni samarali va oqilona boshqarish chora-
tadbirlarini kuchaytirish orqali o'rmonlarning kesish sur'atlarini sekinlashtirish
mumkin.
Tadqiqot obyekti va usullari. O'rmon fondining infratuzilmasini baholash
uchun geoinformatsion modellashtirish vositalari qo'llanildi, yog'och industrining
joylashuvi
geokodlash
yordamida
aniqlandi.
O'rmon
fondi
yerlari
infratuzilmasining ilgari ishlab chiqilgan klassifikatsiyasidan infrastruktura
ob'ektlari to'g'risidagi ma'lumotlar to'plandi va geoinformatsiya qatlamlari
ko'rinishida taqdim etildi: o'rmon omborlari (yuqori va quyi), yog'och va o'rmon
256
xo'jaligi yo'llari, magistral yo'llar, suv omborlari (daryolar, ko'llar, ichki suv
yo'llari), o'rmon xo'jaliklari, o'rmon maydoni qiymatiga potentsial ta'sir ko'rsata
oladigan ob'ektlar. Chegaralari ichida, infratuzilmani baholash maqsadida,
mavjud barcha ob'ektlar (omillar) dastlabki bosqichda narxlanadi, shuning uchun
barcha ob'ektlar baholanadi. Shuningdek, "Aholi punktlariga yaqinlik" omilining
ijara haqi miqdoriga ta'sirini hisobga olish uchun o'rmon fondini baholash
joylariga nisbatan aholi punktlarining joylashuvi hisobga olindi.
1-qadam Baholash hududi chegaralaridagi infratuzilma ob'ektlari ro'yxatini
belgilash
2-qadam Infratuzilma spetsifikatsiyasi
2.1 Muayyan infratuzilma ob'ektlari uchun qiymatlarni hisoblash metodologiyasini
tanlash
2.2 Faktor qiymatlarini hisoblash
3-qadam Infratuzilmaning xarajatlar qiymatiga ta'sir darajasini asoslash
O‘rmon fondi yerlarining kadastr qiymatini ularning infratuzilmasining
rivojlanish darajasini hisobga olgan holda aniqlash
Yer ijarasini kapitallashtirish (ijara to'lovi)
O'rmon yerlarining ijara stavkasini hisoblash uchun regressiya modelini qurish
O'rmon fondi infratuzilmasi ob'ektlarini
(omillarini) baholash hududi chegaralarida
baholash
Asosiy soliqqa tortish qiymatini
baholash
257
4-qadam Muhim infratuzilma ob'ektlari ro'yxatini tuzish
5-qadam O'rmon fondi infratuzilmasini rivojlantirishning integral ko'rsatkichi (II)
ni hisoblash