Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг

Chakka OSTI ChUKURChASI - FOSSA INFRATEMPORALIA
Bu chukurcha Yuqori soxasida ponasimon suyakning katta kanoti,Chakka 
suyagining pallasi xisobiga hosil buladi. Bu chukurchaning ichki devorini ponasimon 
suyakning lateral kanotsimon o‗simtalari hosil etadi. Chakka osti chukurchasining 
oldingi soxasida Yuqori jag suyagining Chakka osti Yuzasi va Yonoq suyagining 
Chakka Yuzasi joylashadi. Chakka osti chukurchasining lateral devori pastki jag 
suyaginin shoxlari va Yonoq ravogining xisobiga hosil buladi. 
Chakka osti chukurchasi fissura orbitalis inferior tirkishi vositasida kuz kosasi 
bilan aloka etadi. Chakka osti chukurchasi fissura petromaxillaris tirkishi vositasida 
esa kanot-tanglay chukurch bilan aloka etadi.
KANOT - TANGLAY ChUKURChASI - FOSSA PTERYGOPALATINA
.
Kanot-tanglay chukurchasi - fossa pterygopalatina ning devorlari : oldingi - 
Yuqori jag suyagining dumbogi; orka asosiy suyakning kanotsimon o‗simtalari va 
kisman shu suyakning katta kanotlari; ichki devorini - tanglay suyagining 
perpendikulyar 
plastinkasining 
tashki 
Yuzasi 
hosil 
etadi. 
Kanot-tanglay 
chukurchasining tashki Yuzasi ochik bulib, kanot-Yuqori jag tirkishi - fissura 
pterygomaxillaris vositasida Chakka osti chukurchasi bilan tutashgan. Kanot-tanglay 
chukurchasi va burun bushligi uzaro - ponasimon - tanglay teshigi - foramen 
sphenopalatinum vositasida tutashadi. Kanot-tanglay chukurchasi va kalla ichki 
Yuzasidagi o‗rta chukurcha uzaro-dumalok teshik foramen rotundum vositasida aloka 
etadi. Kanot-tanglay chukurchasi va ogiz bushliklari uzaro katta tanglay kanali - 
canalis palatinus major, katta va kichik tanglay teshiklari vositasida aloka boglaydi. 
Kanot-tanglay chukurchasi va kallaning tashki Yuzasidagi yirtik teshik soxalari 
uzaro kanotsimon kanal - canalis pterygoideus vositasida boglanadi.
KALLANING YUZ QISMI: KUZ KOSASI - ORBITA.

---

83 
Kallaning Yuz qismi: kuz kosasi - orbita ning devorlari:
1) lateral devori - paries lateralis - Yonoq, peshona suyagi v asosiy suyakning 
katta kanotlari xisobiga hosil buladi;
2) Yuqori devori - paries superior - peshona suyagi va asosiysuyakning kichik 
kanotlari xisobiga hosil buladi;
3) medial devori -paries medialis - G‗alvirsimon suyak, kuz Yosh suyagi, 
Yuqori jag suyagining peshona o‗simtasi, asosiy suyak tanasi v peshona suyagi 
xisobiga hosil buladi;
4) pastki devori - paries inferior - Yuqori jag suyagi, Yonoq suyagi, tanglay 
suyagining o‗simtasi xisobiga hosil buladi;
Kuz kosasining Yuqori devori ichida peshona bushligi - sinus frontalis 
joylashadi.
Kuz kosasining medial devori eng Yupka bulib, G‗alvirsimon suyak 
labirintlarini ajratib turadi. Ostki devor esa kuz kosasini Yuqori jag bushligidan sinus 
maxillaris ajratib turadi. Kuz kosasining tubida kuruv kanali - canalis opticus bulib,bu 
kanaldan kuruv nervi n. opticus va kuz arteriyasi a. ophtalmica utadi. Kuz kosasining 
Yuqori va lateral devorlarining orasida kuz kosasining Yuqori tirkishi - fissura 
orbitalis superior joylashga bulib, bu tirkishdan kuz nervi (n. ophtalmicus), kuzni 
xarakatlantiruvchi nerv (n. oculomotorius), kuzni uzoklashtiruvchi nerv (n. 
abducens), galtaksimon nerv (n. trochlearis) xamda kuzning vena tomirlari (v. v. 
ophtalmicae superior et inferior) Yunaladi. Kuz kosasining tubida ostki tirkish - 
fissura orbitali inferior joylashadi. Bu tirkish kuz kosasini kanot-tanglay chukurchas 
va Chakka osti chukurchasi bilan uzaro birlashtiradi. Bu tirkishda n. infraorbitalis, 
shu nomli arteriya va venalar, xamda Yonoq nervinin tarmoklari (n. 
zygomaticotemporalis, n. zygomaticofacialis) Yunaladi. Kuz kosasining medial 
devorida G‗alvirsimon suyagining oldingi va orka teshiklari - foramena ethmoidalia 
anterior et posterio joylashib, shu nomdagi nerv, arteriya va venalar Yunaladi. Kuz 
kosasining pastki devori buylab joylashgan egat - sulcus infraorbitalis - shu nomdagi 
kanalga davom etadi. Uz navbatida bu kanal kallaning Yuz qismiga teshik - foramen 
infraorbitale bulib ochiladi. Kuz kosasining ostki egati, kanali va teshigi orkali shu 
nom bilan ataladigan nerv, arteriya va vena Yunaladi. Kuz kosasining Yuqorigi va 
medial devorlari chegarasida suyakli o‗simta - spina trochlearis joylashadi. Kuz 
kosasining Yuqori-lateral burchagida kuz Yosh bezi joylashadigan chukurcha - fossa 
lacrimalis buladi. Kuz kosasining medial Yuzasida, Yuqori jagning peshona 
o‗simtasiga tugri keladigan kirra - crista lacrimalis anterior bilan,kuz Yosh 
suyagining kirrasi - crista lacrimalis posterior orasid kuz Yosh xaltasining 
chukurchasi - fossa sacci lacrimalis joylashadi. Bu chukurcha burun bushligiga 
ochiladigan canalis nasolacrimalis ga davom etadi. Bu kanal burun bushligidagi ostki 
xavo Yuliga ochiladi.