9 Mavzu: Menejmentda axborot va kommunikatsiya Reja

2
 
Kommunikatsiya. 
Kommunikatsiya - bu kishilar o’rtasidagi o’zaro axborot almashuvidir. 
Rahbarlar qilayotgan hamma ishlar axborotlarning samarali almashishini talab 
qiladi. Yaxshi yo’lga qo’yilgan kommunikatsiya ish muvaffaqqiyatini ta’minlaydi. 
So’rovlar shuni ko’rsatadiki, 73 
%
amerikalik, 85 % yapon, 63 % angliyalik 
rahbarlar, kommunikatsiya, qo’yilgan maqsadga erishish yo’lidagi bosh to’siq deb 
hisoblaydilar. Yana bir boshqa so’rovga ko’ra 2000 turli kompaniyaning 250 ming 
xodimi korxonalarda axborot almashish eng qiyin masaladan biri deb biladilar. 
Umuman har bir rahbar 50 dan 90 % gacha vaqtini kommunikatsiyaga 
sarflaydi. Shu sababli, shuni tasdiqlash mumkinki, menejer faoliyatining 
samaradorligi eng avvalo kommunikatsiya samaradorligiga, ya’ni: 
•
kishilar bilan yakkama-yakka suhbat olib borish qobiliyati; 
•
telefonda so’zlashuv qobiliyati; 
•
rasmiy xujjatlarni tuzish va o’qiy olish qobiliyati; 
•
majlislarda qatnashish madaniyati kabilirga bog’liq. 
Korxona (tashkilot) kommunikatsiyasi - bu o’ta murakkab, ko’p bosqichli 
tizim bo’lib, o’z tarkibiga nafaqat tashkilot ichidagi, shuningdek uning 
tashqarisidagi axborot almashuvini ham oladi. 
Tashkiliy kommunikatsiya: tashqi va ichki; 
Ichki kommunikatsiya; gorizontal, vertikal, neformal; 
Vertikal: bug’inlararo, rahbar-bo’ysunuvchi. 
Tashkilot - bu davlat nazorati va boshqaruvchi ostidagi ob’yekt bo’lib, u 
o’zidan yuqori tegishli tashkilotlarga (makroiqgisodiyot va statistika vazirligiga) 
turli hisobotlar, ma’lumotlar, axborotlar berib turadi. 
Tashqi kommunikatsiya - bu tashkilot bilan tashqi muxit o’rtasidagi axborot 
almashuvidir. Tashqaridan keladigan axborotlar, jumladan yuqori boshqaruv 
organlari, hokimiyat, vazirlik, qo’mitalar, Vazirlar Mahkamasi, Prezident devoni 
axborotlari bunga misol bo’ladi. 

---

Ichki kommunikatsiya deganda korxona ichidagi bo’limlar o’rtasidagi, 
korxona ichki faoliyatini yurgizish uchun zarur bo’lgan axborot almashuvi 
tushuniladi. Bu yerda boshqaruv bo’g’inlari (vertikal kommunikatsiya) va 
bo’limlararo (gorizontal kommunikatsiya) axborot almashuvi amalga oshiriladi. 
Rahbar va bo’ysunuvchi o’rtasidagi kommunikatsiya - bu tashkilotda eng 
ko’p uchraydigan axborot almashuvidir. Masalan, sex boshlig’i yoki masterning 
jamoa va ayrim xodimlar bilan jonli aloqasi juda yuksak baholanadi. Jonli aloqada 
rahbar faqat o’z qarorini bildiribgina qolmay, bo’ysunuvchilarga ta’sir ko’rsa-tishi, 
ularda qarorni yaxshiroq bajarish uchun tashabbus va xohish uyg’otishi mumkin. 
Qo’pollik bilan baqirish, "so’kinish"ga va hokazolarga aslo yo’l qo’ymaslik kerak. 
Rahbarning shaxsiy obro’si ko’p jihatdan u o’z fikrini qay tarzda bildirishiga, 
qanday so’zlashiga bog’liq. 
Noformal kommunikatsiya - bu rahbar atrofidagi shov-shuvlar, rahbarning 
xizmatga doir bo’lmagan shaxsiy aloqalari, norasmiy kaiallar bilan axborot 
almashuvlari kiradi. Bunday axborot almashuvi chegara doirasida bo’lishi kerak.