Microsoft Word yeni vəSAİT. docx

İşgüzar karyeranın idarə edilməsi. 
İşgüzar əlaqələrin 
iyerarxiyasını 
da nəzərə 
almaq lazımdır. Bu baxımdan iş etiketinə iki qrup qaydalar daxildir:

---

AzTU 
“Humanitar fənlər” kafedrası 
 
 
Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya 
 
88 
Þ
eyni komandanın bərabər üzvləri (üfüqi) arasında əlaqə sahəsində tətbiq 
olunan normalar
Þ
liderə tabe olan (şaquli) təmasın xarakterini müəyyən edən normalar
 
İş ortaqları ilə bir sosial statuslu insanlar arasında ünsiyyət daha sərbəstdir, insanın 
mədəni davranışının ümumi tələblərinə, ünsiyyətin korporativ prinsiplərinə uyğun 
gəlir. Unutmamalıyıq ki, işgüzar ünsiyyətdəki sosial status hüquqi şəxs adından 
qərar vermək səlahiyyəti ilə sıx bağlıdır. İşgüzar ünsiyyətdə, xüsusən idarəçilərin və 
tabeliyindəki şəxslərin qarşılıqlı əlaqəsində bu təsir üsulları istifadə olunur: 
təşviq, 
tənqid, cəza.
Təşviq üçün əsas etik tələblər layiq olduqları işin keyfiyyətinə və 
effektivliyinə mütənasibdir. Tənqid tabeçiliyində olanların və ya həmkarlarının 
fəaliyyətindən narazılığın ən geniş yayılmış formasıdır. Tənqid obyektiv olmalıdır. 
Yəni mənfi bir hərəkətin, təcrübəsiz və ədalətsiz bir işin müqabilində olmalıdır. 
Məqsəd işçiyə inam aşılamaq, bacarıq və qabiliyyətini inkişaf etdirmək, işə səfərbər 
etməkdir. Cəza töhmət, cərimə, yerdəyişmə, işdən azad etmə şəklində həyata keçirilə 
bilər. Cəzaların əsas etik tələbi sistemli və qəsdən yol verilən nöqsanlara görə 
qaçılmaz olmasıdır. 
İşgüzar ünsiyyətdə davranışı idarə edən və tənzimləyən fənd.
Başqa bir insanın 
davranışını idarə etməyə və öz davranışınızı tənzimləməyə imkan verən bir neçə 
fənd var. 
Eyniləşdirmə-
özünüzü başqa bir insana bənzətmək, tərəfdaşın daxili vəziyyətini fərz 
etmək və özünü onun yerinə qoymağa çalışmaq. Bu, insanın emosional vəziyyətini 
başa düşməyə, düşündüyünü və hiss etdiyini güman etməyə imkan verir. Şəxsiyyət 
əsasında empatiya yaranır- empatiya şəklində başqa bir insanın emosional 
vəziyyətini dərk etmək bacarığı üzə çıxır. Yalnız bu vəziyyət başqa bir insanın 
problemlərini ağıllı bir şəkildə anlamaq deyil, problemlərinə emosional reaksiya 
verməkdir. 
İnfeksiya (yoluxmaq)-b
ir insanın müəyyən zehni basqalara huşsuz, məcburi şəkildə 
məruz qalması kimi təyin edilə bilər. Təcrübə ilə müəyyən edilmişdir ki, şəxsiyyətin 
inkişaf səviyyəsi nə qədər yüksəkdirsə, onun məruz qalma ilə əlaqəsi bir o qədər zərf 
olur və bununla da “infeksiya” mexanizminin təsiri zəifləyir.
Təklif-
 
bir insanın digərinə qəsdən əsassız təsiridir. Təklif veriləndən sonra 
məlumatın ötürülməsi prosesi onun tənqidi qəbul edilməsinə əsaslanır. Zəhmli bir 
təsirə müqavimət fenomeni əks təklif adlanır.

---

AzTU 
“Humanitar fənlər” kafedrası 
 
 
Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya 
 
89 
Məhkumluq-
 
məlumatı alan şəxsdən razılıq əldə etmək üçün məntiqi 
əsaslandırmanın köməyi ilə əldə edilməsinə əsaslanır.
İnam-
öz tənqidi qərarına müraciət etməklə fərdin şüuruna intellektual təsirdir.
Təqlid-
 
yoluxma və təklifdən fərqli olaraq, yalnız bir insanın davranışının 
xüsusiyyətlərini, ya da qrupun xüsusiyyətlərini və görünüşlərini əks etdirməsidir. 
Təklif olunan davranış nümunələrinin mənimsənilməsindən bəhs etdiyimiz üçün iki 
təqlid planı var: ya konkret bir insan üçün, ya da qrup tərəfindən hazırlanan davranış 
normaları.