Heç bir uşaq qanunsuz olaraq və ya özbaşınalıqla azadlıqdan məhrum edilməsin
Tərbiyə olunanların saxlanılma şəraiti
Yüklə 1,06 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Tərbiyə olunanların saxlanılma şəraiti Açıq tipli xüsusi təlim-tərbiyə müəssisəsi məktəbdən, yeməkxanadan, yardımçı təsərrüfat yerlərindən, böyük həyətyanı sahədən ibarətdir.
Uşaqların təhsil aldıqları məktəb öz quruluşuna görə adi ümümtəhsil məktəblərindən, demək olar ki, fərqlənmir. Məktəbdə sinif otaqları, kitabxana, idman zalı, müəllimlər üçün otaqlar var. Burada dərsləri keçmək üçün ayrı-ayrı fənn otaqları nəzərdə tutulub. Məktəbdəki sinif otaqlarının vəziyyətini qənaətbəxş hesab etmək olar.
37 Bu amilin qanuna uyğun olmaması ilə razı olan müəssisə rəhbəri bildirdi ki, tərbiyə müəssisəsinin nə maddi-texniki bazası, nə də ki, tərbiyə-təhsil bazası buraya yuxarı yaş həddində olan yetkinlik yaşına çatmayan uşaqların yerləşdirməsinə imkan yaratmır. Yalnız uşağın təhsil pilləsini başa çatdırmaq lazım olduqda o, 14 yaşından sonra da burada saxlanılır. Göstərilən halı müəssisə rəhbəri, həmçinin, onunla da izah etdi ki, azyaşlıların 17-18 yaşlı yeniyetmələrlə birgə tərbiyə olunması psixoloji və pedaqoji baxımdan çətindir və məqsədəuyğun deyildir. 38 “Açıq və qapalı tipli xüsusi təlim-tərbiyə müəssisələri haqqında Nümunəvi Əsasnamə”, Mad. 3.3. 39 “Açıq və qapalı tipli xüsusi təlim-tərbiyə müəssisələri haqqında Nümunəvi Əsasnamə”, Mad. 3.3: “Psixoloji-tibbi-pedoqoji komissiya hər 6 aydan bir reabilitasiya prosesinin dinamikasını nəzərdən keçirir və şagirdlərlə iş üzrə fərdi plana düzəlişlər edir. Müsbət nəticələr olarsa, müəssisənin müdiriyyəti müəssisənin yerləşdiyi ərazi üzrə Yetkinlik yaşına çatmayanların işləri və hüquqlarının müdafiəsi üzrə Komissiyaya şagirdin müəssisədən vaxtından əvvəl buraxılması barədə təkliflə müraciət edir. Şagirdin qapalı tipli müəssisədən buraxılması müəssisənin müdiriyyətinin rəyi əsasında həmin müəssisənin yerləşdiyi yerin məhkəməsinin qərarı ilə həyata keçirilir.”
28
Bəzi otaqlarda televizor var. Monitorinq aparılan zaman, isitmə sistemi işləmədiyindən, sinif otaqları soyuq idi. Müəssisənin müdiri belə vəziyyəti aparılan təmir işləri ilə əlaqələndirib və ümumiyyətlə müəssisədə istilik sisteminin yaxşı işlədiyini bildirib. Lakin qeyd etmək lazımdır ki, məktəbin dəhlizlərində ümumiyyətlə isitmə sistemi yoxdur və bu səbəbdən dəhlizlər həddindən artıq soyuqdur.
Uşaqlar üçün nəzərdə tutulmuş gəzinti meydançaları (burada futbol, voleybol və s. oyunlar oynamaq üçün şərait var) və binaların həyətyanı sahələrindəki şərait, onların təmizliyi mövcud tələblərə cavab verir.
Müəssisədə uşaqların istifadəsi üçün ayrılmış kitabaxana mövcuddur. Kitabxana, demək olar ki, yetərli ədəbiyyat bazasına malikdir. Burada azərbaycan və xarici ədəbiyyat nümunələri var. Kitabxanada kitablar azərbaycan və rus dillərindədir. Azərbaycan dilində olan kitablar həm latın, həm də kiril əlifbası ilə nəşr edilmiş kitablardır.
Müəssisənin ərzaq və məişət məmulatlarının saxlanılması üçün nəzərdə tutulmuş yardımçı təsərrüfat yerləri də var ki, burada ən zəruri ərzaq və məişət məhsulları saxlanılır.
Müəssisənin uşaqlar üçün nəzərdə tutulmuş hamamında daimi isti və soyuq su olsa da, təmirə böyük ehtiyacı var. Lakin monitorinq keçirilən vaxt müəssisədə, ümumi hamamdan başqa, tərbiyə olunanların bir-birindən təcrid olunmuş şəkildə yuyunmasını təşkil etmək üçün xüsusi kabinələri olan hamamın tikintisi, demək olar ki, yekunlaşmaq üzrə idi.
Qeyd etmək lazımdır ki, “Açıq və qapalı tipli xüsusi təlim-tərbiyə müəssisəsi haqda” Nümunəvi Əsasnamənin 2.2-ci bəndinə əsasən, bu müəssisələrdə hər 1-3 tərbiyə olunan üçün yataq otaqları olmalıdır 40 . Monitorinq aparılarkən müəyyən olunub ki, tərbiyə alanlar üçün məktəbin idman zalında 50-60 çarpayı yerləşdirilib. Müdiriyyətin sözlərinə görə, bu, binada aparılan təmirlə bağlıdır. Məktəbdə həmçinin 24 çarpayıdan ibarət olan yataq otağı da var. Otağın havası, sahəsi kiçik, çarpayıların sayı isə çox olduğundan, ağırdır. Yataq dəstlərinin vəziyyətini qənaətbəxş hesab etmək olar.
Müəssisə rəhbərliyinin məlumatına görə, ozünü davamlı şəkildə pis aparan və ya barəsində tətbiq edilən reabilitasiya tədbirləri nəticə verməyən uşaqlar Quba rayon texniki-peşə məktəbinə göndərilir. Hansı reabilitasiya tədbirlərinin tətbiq edildiyi barədə verilən suala müəssisə rəhbəri cavab verə bilmədi.
Barələrində intizam tədbirlərinin tətbiq edilməsi haqda verilən suala cavab olaraq, uşaqlar tənbeh edildiklərini bildiriblər. Onlar tənbeh tədbiri kimi qulaqlarının burulduğunu, üzlərinə şillə vurulduğunu, habelə asudə vaxtlarının məhdudlaşdırıldığını qeyd ediblər.
Monitorinq zamanı monitorinq qrupunun üzvləri məktəbin müəllimi tərəfindən uşağa şillə vurulduğunun şahidi olub və bu barədə müəssisə rəhbərinə məlumat veriblər. Müəssisə rəhbəri buna inanmadığını və bu cür halların ümumiyyətlə mövcud olmadığını bildirsə də, bu hadisəni araşdıracağına söz verib.
Monitorinq zamanı həmçinin aşkar olunub ki, müəssisə hər bir uşağın ehtiyacı və problemlərinə uyğun olaraq onların sosial və psixoloji reabilitasiyası, cəmiyyətə və ailəyə inteqrasiyasına yönəlmiş xüsusi proqram və ya fəaliyyət planına malik deyil. Uşaqlarla söhbətdən məlum olub ki, onlar bu planların mövcudluğundan məlumatsızdır 41 . 40 “Açıq və qapalı tipli xüsusi təlim- tərbiyə müəssisələri haqqında Nümunəvi Əsasnamə”, Mad. 2.2: “Müəssisə... 1-3 nəfər üçün nəzərdə tutulmuş yataq otaqlarına, müəyyən edilmiş normalara müvafiq olaraq ayrı-ayrı kabinetləri olan sanitariya qovşaqlarına”. 41 “Açıq və qapalı tipli xüsusi təlim-tərbiyə müəssisələri haqqında Nümunəvi Əsasnamə”, Mad. 1.7: “Yetkinlik yaşına çatmayanların müəssisədə saxlanılması, təhsili və tərbiyəsi qaydası onların yaşı, cinsi, habelə psixoloji vəziyyəti və səhhəti |